EXCLUSIEF: Renfe bevestigt ‘denkpauze’ over terugtrekken Franse diensten, inclusief lancering Toulouse

In de Spaanse pers doen geruchten de ronde over de mogelijke terugtrekking van de staatsmaatschappij Renfe uit Frankrijk, deels vanwege vermeende protectionistische druk van de SNCF. Nu heeft Renfe aan RailTech bevestigd dat het officieel is begonnen met “een fase van bezinning” over de geplande Franse activiteiten, waaronder “het uitstellen van de beslissing over de start van de activiteiten in Toulouse”.

Het Spaanse Renfe heeft formeel toegegeven dat het zijn toekomst op de Franse spoorwegmarkt heroverweegt. De verklaring komt tegen de achtergrond van toenemende spanningen en operationele obstakels, die grotendeels worden toegeschreven aan vertragingen bij de certificering en protectionistische praktijken van de Franse staatsspoorwegmaatschappij SNCF. De beslissing markeert een belangrijke escalatie in wat is uitgegroeid tot een voortdurende strijd om toegang tot een van Europa’s meest lucratieve hogesnelheidsnetwerken.

Toen RailTech Renfe vroeg om te bevestigen of het bedrijf overweegt om al zijn diensten in Frankrijk stop te zetten, antwoordde het dat “als gevolg van de moeilijkheden en vertragingen die zijn opgetreden bij de uitrol van zijn hogesnelheidsdiensten in Frankrijk, Renfe een fase van bezinning heeft ingeluid”. Laura Rieiro, woordvoerder voor de Franse activiteiten van het Spaanse bedrijf, voegde eraan toe dat dit had geleid tot “uitstel van de beslissing over de start van de activiteiten in Toulouse, oorspronkelijk gepland voor het tweede kwartaal van dit jaar”.

Deze stap volgt op eerdere berichten in de Catalaanse pers dat Renfe serieus overweegt om zijn Franse activiteiten te staken. Dit geldt blijkbaar ook voor de bestaande internationale hogesnelheidslijnen van Lyon naar Barcelona en Marseille naar Madrid, evenals de nu uitgestelde lijn Barcelona-Toulouse. La Vanguardia merkte op dat dit deels te wijten was aan de toenemende druk die Renfe ondervond door “voortdurende obstakels” van de SNCF bij het certificeren van haar treinen om door te rijden naar Parijs – het strategische doel op lange termijn van de Spaanse operator.

Problemen in Parijs

De Parijse ambities van Renfe worden al jaren gedwarsboomd. Hoewel Renfe meer dan drie jaar geleden technische documentatie voor haar treinen heeft ingediend, heeft de SNCF niet de benodigde vergunningen verleend om op de corridor Parijs-Lyon te mogen rijden. Terwijl de EU-certificeringsprocedures normaal gesproken zes maanden in beslag nemen, is de aanvraag van Renfe blijven liggen. Het bedrijf schat nu dat de dienst naar Parijs pas in 2029 haalbaar zal zijn – vijf jaar later dan oorspronkelijk gepland voor de Olympische Spelen van 2024.

Renfe-functionarissen hebben de SNCF ervan beschuldigd haar verticaal geïntegreerde structuur te gebruiken om een feitelijk monopolie op het Franse hogesnelheidsnetwerk te behouden. SNCF Réseau, de infrastructuurtak van het bedrijf, houdt toezicht op de toegang tot het spoor, terwijl SNCF Voyageurs de meeste Franse diensten exploiteert. Renfe en andere buitenlandse exploitanten, waaronder het Italiaanse Trenitalia, hebben hun zorgen geuit over wat zij zien als gerichte vertragingen en concurrentiebeperkende tactieken. Het Franse ministerie van transport heeft zelfs een controversieel voorstel geopperd om buitenlandse exploitanten te verplichten onrendabele routes te exploiteren als ze winstgevende routes willen bedienen – een beleid dat nog geen navolging heeft gevonden in Spanje of Italië.

Avril kwesties

Om eerlijk te zijn tegen de SNCF, het rollend materieel van Renfe is een deel van het probleem. De Spaanse vervoerder probeerde aanvankelijk zijn oudere treinen uit de 100F-serie te gebruiken voor de Parijse dienst, maar die werden onverenigbaar geacht met het Franse TVM 300-signaleringssysteem. De vervoerder wendde zich toen tot de nieuwere Talgo 106 Avril treinen, die te kampen hadden met aanhoudende technische problemen, waaronder storingen en zorgen over het geluid en de rijkwaliteit. Deze problemen hebben niet alleen de binnenlandse dienst belemmerd, maar ook internationale goedkeuringen vertraagd.

Maar toegang tot onderhoud is een zeer reëel wrijvingspunt. Renfe heeft moeite om toegang te krijgen tot de onderhoudsfaciliteiten van de SNCF in Frankrijk, zelfs voor basiswerkzaamheden zoals het draaien van wielen. Momenteel moeten dergelijke werkzaamheden in Barcelona worden uitgevoerd, wat leidt tot vertragingen en operationele inefficiëntie. En hoewel er misschien wat problemen zijn met de Talgo-treinen van Renfe die in Frankrijk rijden, is het vrij duidelijk dat zelfs als het rollend materieel perfect zou zijn voor het Franse hogesnelheidsnetwerk, de SNCF nauwelijks zou staan te springen om het Spaanse bedrijf op haar spoor te krijgen.

Wat gebeurt er als Renfe vertrekt?

Als Renfe de Franse markt verlaat, kan dat een groot gat slaan in de grensoverschrijdende dienstverlening. De SNCF heeft slechts een beperkte vloot TGV Euroduplex-treinen die naar Spanje kunnen rijden. Nu de vraag naar Frans-Spaanse treinen sterk toeneemt, zou de mogelijke terugtrekking van Renfe de keuzemogelijkheden voor passagiers enorm beperken en de bestaande capaciteit van de SNCF verder onder druk zetten. De SNCF heeft momenteel een groot tekort aan hogesnelheidstreinen nadat ze bijna een vijfde van haar TGV-vloot heeft afgestoten. Ondertussen blijft de SNCF wachten op de lancering van haar langverwachte en lang uitgestelde TGV Ms.

Of deze “fase van bezinning” resulteert in een volledige terugtrekking of hernieuwde onderhandelingen valt nog te bezien; het is waarschijnlijk dat zo’n sterke, publieke reactie van Renfe deels een onderhandelingsmiddel is, aangezien veel passagiers aan beide kanten van de grens in opstand zouden komen als het Spaanse bedrijf zijn grensoverschrijdende activiteiten volledig zou staken. Maar voor nu lijkt de toekomst van Renfe in Frankrijk aan een zijden draadje te hangen, een lakmoesproef voor de bredere ambities van de EU op het gebied van liberalisering van de spoorwegen in het hele continent – en de acceptatie, of het gebrek daaraan, door de oude spoorwegmaatschappijen.

Lees meer:

• SNCF verslaat concurrentie in nieuwe Franse spoorwegaanbesteding
• Spanje in Frankrijk: Renfe lanceert lijn Barcelona-Toulouse in 2025
• De nieuwe TVG Ms van SNCF komt pas in de winter. Hoe gaat Frankrijk deze zomer om met een recordvraag naar spoorvervoer?