Belgische staatsspoorwegmaatschappij verrast door plan van nieuwe minister voor conducteurloze treinen

De nieuwe Belgische minister van Mobiliteit, Jean-Luc Crucke, heeft de plannen om treinen zonder conducteurs te laten rijden, die de nationale spoorwegmaatschappij NMBS en de spoorwegvakbonden als een verrassing beschouwden, afgestoft.

Volgens minister Crucke zouden treinen zonder conducteurs een oplossing kunnen zijn voor de problemen om voldoende personeel te vinden. In zijn beleidsverklaring schrijft de minister dat er experimenten moeten worden uitgevoerd om bepaalde passagierstreinen op landelijke en voorstedelijke lijnen zonder conducteurs te laten rijden, volgens het ‘éénmanswagonsysteem’. “Natuurlijk moet ervoor worden gezorgd dat wordt voldaan aan de voorwaarden die een veilig verkeer garanderen voor zowel reizigers als personeel”.

In reactie op de plannen zei NMBS dat het “met bijzondere aandacht” kennis heeft genomen van de plannen. Sophie Dutordoir, CEO van de staatsspoorwegmaatschappij, zal binnenkort in gesprek gaan met minister Crucke over de rol van de treinconducteurs. Ze zal “herhalen dat de NMBS veel belang hecht aan de rol van de treinconducteurs, in het bijzonder het verzekeren van het veilige vertrek van elke trein en het verzekeren van de veiligheid van de passagiers, het informeren van de passagiers en het verlenen van bijstand aan personen met beperkte mobiliteit, en het controleren van de tickets”.

“Zolang deze essentiële functies niet op een andere manier kunnen worden uitgevoerd, zal het gebruik van treinbegeleiders essentieel blijven”, zegt NMBS.

Een ommekeer

Er is een reden waarom de Belgische spoorwegmaatschappij zo verrast is. Eerder werd in het kader van het openbaredienstcontract en het businessplan 2023-2032 gesteld dat de aanwezigheid van treinbegeleiders op de treinen behouden zou blijven.

“Aan boord van onze treinen zorgen we ook voor de noden van onze reizigers door de aanwezigheid van onze treinbegeleiders te behouden voor de volledige duur van het contract”, citeert NMBS uit de raamovereenkomst.

In de kaderovereenkomst werd ook beslist dat bij de aankoop van nieuwe treinstellen, die een levensduur hebben tot 2070, de nodige technische uitrusting voor de treinbegeleiders inbegrepen moet zijn. Die specificatie was dus ook opgenomen in het bestek voor de aanschaf van de MR30-treinen.

Ook vakbonden verrast

Ook de grootste vakbond van België, ACV, zegt “enorm verrast” te zijn door de plannen van de minister. “Treinbegeleiders zijn onmisbaar, omdat ze verantwoordelijk zijn voor de operationele veiligheid (bij brand of ongevallen), de persoonlijke veiligheid (bij ongepast of zelfs agressief gedrag van reizigers en bij vandalisme), het informeren van reizigers – zeker nu loketten en stationspersoneel worden geschrapt – en het persoonlijk helpen van kinderen en mensen met beperkte mobiliteit.”

Het ‘one man car’-debat is al verschillende keren gevoerd in het Belgische parlement sinds de aanstelling van Sophie Dutordoir in 2016 als CEO van NMBS. Bovendien werd in 2019 een resolutie voor het behoud van treinconducteurs aangenomen in de plenaire vergadering van het parlement, dit in het kader van de onderhandelingen over het openbaredienstcontract tussen de regering en de NMBS.

“De conclusie was steeds dezelfde: dit is een ‘vals goed idee’ dat onder het mom van besparingen de dienstverlening aan de reizigers zal ondermijnen en waarvan de technische uitvoering veel meer kosten met zich mee zal brengen”, aldus ACV, dat altijd tegen het concept van de ‘eenmanswagon’ is geweest en zich ertegen zal blijven verzetten.

Autonome treinen

Het regeerakkoord had al onthuld dat de regering wil kijken naar autonome treinen, treinen zonder machinisten. ‘Automatisering van treinen kan een positief effect hebben op de punctualiteit door optimalere treinpaden en minder kans op menselijke fouten’, staat ook in de beleidsverklaring van Crucke die deze week in het parlement werd gepresenteerd. Hoewel dat meer iets voor de langere termijn is, is het debat over treinconducteurs in België weer opgelaaid.

Lees meer:

• RailTech België: Spoorvisie klaar voor ‘herschikking’ onder nieuwe Belgische regering
• Belgisch spoor op de kop door nationale staking over pensioenplannen
• In België reden vorig jaar meer dan 50 treinen door rood. Maakt de 79% ETCS-dekking een verschil?