Renfe “overweegt” alle activiteiten in Frankrijk stop te zetten

Volgens de Catalaanse pers overweegt het Spaanse Renfe om al zijn activiteiten in Frankrijk stop te zetten. Dat is een serieuze reactie op wat de Spaanse staatsmaatschappij de talloze obstakels noemt die de SNCF opwerpt bij het certificeren van haar hogesnelheidstreinen tot aan Parijs – het vroegere langetermijndoel en de potentiële ondergang van het Spaanse bedrijf in het buurland.

De Catalaanse krant La Vanguardia heeft gemeld dat als gevolg van de “voortdurende obstakels” die worden opgelegd door de Franse staatsspoorwegmaatschappij SNCF bij het goedkeuren van de hogesnelheidstreinen van Renfe naar Parijs, de Spaanse operator nu overweegt om al zijn diensten uit het buurland terug te trekken. Dat zou het einde betekenen van Renfe’s aanwezigheid op de routes Lyon-Barcelona en Marseille-Madrid, en een beslissing om de toetreding op de lijn Barcelona-Toulouse, die was gepland voor april, in te trekken.

Volgens de krant is de belangrijkste reden dat Renfe’s langetermijnstrategie voor diensten in Frankrijk is ontspoord: haar belangrijkste doel sinds 2022 was blijkbaar het opzetten van een winstgevende verbinding tussen Spanje en de Franse hoofdstad, een van de belangrijkste knooppunten voor spoorverbindingen met Centraal-Europa. Renfe heeft haar technische voorstel voor de Parijse route drie jaar geleden ingediend, maar de SNCF heeft haar nog steeds niet de nodige vergunningen gegeven om de route te exploiteren, hoewel het certificeringsproces slechts zes maanden in beslag zou moeten nemen.

2029 te lang om te wachten

Zoals RailTech vorige maand meldde, was het aanvankelijke doel voor Renfe om de Parijse dienst op tijd te lanceren voor de Olympische Spelen van 2024, maar de laatste schattingen van het bedrijf suggereren dat de Spaanse operator mogelijk pas in 2029 Parijs kan bereiken.

Renfe zegt dat het probleem is dat de Franse spoorbeheerder SNCF Réseau zich bijzonder protectionistisch opstelt als het gaat om het toelaten van buitenstaanders op de Franse rails; het is tenslotte het zusterbedrijf van SNCF Voyageurs, de Franse staatsonderneming. Veel exploitanten die hebben geprobeerd om zich in Frankrijk te vestigen tijdens de liberalisering van de EU hebben kritiek geuit op wat zij zien als de vijandigheid van de Franse spoorwegmaatschappij tegenover nieuwkomers op de lijn en, ondanks druk van de Europese Commissie, een stilzwijgende oorlog tegen nieuwe concurrenten.

In een poging om wat sommigen zien als potentieel oneerlijke concurrentie voor de SNCF te compenseren, heeft het Franse ministerie van vervoer zelfs voorgesteld om externe exploitanten zoals Renfe en het Italiaanse Trenitalia te dwingen verliesgevende routes in Frankrijk te exploiteren als ze op de meer winstgevende lijnen willen rijden. Dit is een duidelijke poging om een tegenwicht te bieden aan de gangbare praktijk van spoorwegmaatschappijen die in eerste instantie onder de ticketprijzen gaan zitten als ze de markt betreden.

Dat is iets wat noch de Spaanse, noch de Italiaanse spoorbeheerder tot nu toe heeft voorgesteld op hun eigen lijnen, ondanks het feit dat de liberalisering hen op dezelfde manier heeft getroffen; de Spaanse minister van transport heeft de Spaanse Ouigo diensten van de SNCF herhaaldelijk aangepakt voor wat het zegt prijsopdrijving is – precies het probleem dat de SNCF wil vermijden op haar eigen sporen.

Passende voorwaarden of passend rollend materieel?

Het is misschien begrijpelijk dat Paloma Baena, algemeen directeur Global Strategy bij Renfe Operadora, onlangs tegen leden van de Franse Senaat zei dat nieuwe exploitanten “toegang tot de markt verdienen onder passende voorwaarden, zonder gehinderd te worden door de dominante positie en verticale integratie van de SNCF-groep”.

Ter verdediging van de SNCF zou het certificeringsproces voor de hogesnelheidstreinen van Renfe echter deels te maken kunnen hebben met de kwaliteit van het rollend materieel. De hogesnelheidstreinen van Trenitalia kunnen immers helemaal naar Parijs rijden en vanaf half juni wil het Italiaanse bedrijf een dienst Parijs-Marseille lanceren, naast de hervatting van de dienst Parijs-Milaan vanaf 1 april 2025. Dus wat is het probleem met de HS-treinen van Renfe?

Renfe probeerde eerst goedkeuring te krijgen voor Parijs met de treinen uit de 100F-serie, maar de SNCF beweerde dat ze“onverenigbaar” waren met de bestaande technologie. Zoals spoorbeïnvloeder Jon Worth aangeeft, koos Renfe ervoor om de in 1992 gebouwde serie te renoveren om in Frankrijk te kunnen rijden, maar kon ze nooit correct laten rijden met het Franse TVM 300 signaleringssysteem langs de lijn Parijs-Lyon.

De Spaanse operator gaf de 100F-serie op en stelde toen voor om de Avril-treinen uit de Talgo 106-serie te gebruiken. Maar deze hebben thuis in Spanje talloze problemen gehad en zijn nog lang niet goedgekeurd in andere Europese landen; “te lawaaierig, te hobbelig, IT-problemen”, zoals Worth zegt. Met regelmatige problemen met het relatief nieuwe rollend materieel die het hogesnelheidsverkeer op de belangrijkste hogesnelheidslijnen in Spanje nog steeds verstoren, is het misschien geen wonder dat de SNCF voorzichtig is met het toelaten van de treinen op haar sporen.

Wat gebeurt er als Renfe zich terugtrekt?

Maar als de ernst van de situatie betekent dat Renfe zijn andere diensten tussen Spanje en Frankrijk stopzet, zal dat een ernstige klap zijn voor het spoorvervoer tussen Spanje en Frankrijk. De SNCF bezit slechts zes TGV Euroduplex die de grens kunnen oversteken, dus er zijn niet veel opties om het tekort aan rollend materieel op te vangen nu de vraag naar spoordiensten tussen Spanje en Frankrijk sterk toeneemt.

Als het dreigement van Renfe serieus is, is een van de enige manieren om ze op zulke belangrijke lijnen te laten rijden misschien, zoals de Spaanse operator heeft gevraagd, dat Franse werkplaatsen zich aanpassen aan het rollend materieel van nieuwe exploitanten door één veiligheidscertificaat voor alle netwerken te verstrekken. Renfe wil ook dat de onderhoudswerkplaats die de SNCF ter beschikking heeft gesteld, apparatuur biedt voor basisonderhoudstaken, zoals het draaien van wielen; momenteel moet Talgo dit werk in Barcelona doen, wat de diensten van de Spaanse operator ernstig vertraagt.

De grote kinderziektes in Frankrijk voor Renfe kunnen worden gezien als overijverig Frans protectionisme. Maar het kan ook worden toegeschreven aan het feit dat de Spaanse operator gokt op rollend materieel dat niet stabiel genoeg is om het Franse hogesnelheidsverkeer soepel te laten verlopen. Hoe dan ook, het dramatische dreigement van Renfe om al zijn diensten in Frankrijk te schrappen zou, als het doorgaat, de grensoverschrijdende passagiers het hardst treffen. Het is duidelijk dat er in het liberaliseringsproces iets moet veranderen.

Lees meer:

• SNCF verslaat concurrentie bij aanbesteding nieuwe Franse spoorwegen
• Spanje in Frankrijk: Renfe lanceert lijn Barcelona-Toulouse in 2025
• De nieuwe TVG Ms van SNCF komt pas in de winter. Hoe gaat Frankrijk deze zomer om met een recordvraag naar spoorvervoer?