Virgin zet in op 700 miljoen pond financiering voor bod Kanaaltunnel, 2029 ‘realistisch’ voor lancering

Virgin Group is op zoek naar 700 miljoen pond (834,5 miljoen euro) aan financiering om een hogesnelheidslijn te lanceren die kan concurreren met Eurostar, wat een enorme opschudding zou kunnen betekenen voor de reismarkt over het Kanaal. Ondertussen wordt 2029 blijkbaar beschouwd als ‘een realistische datum’ voor Virgin om de route te beginnen exploiteren, ondanks de achterstand voor nieuwe hogesnelheidstreinen in Europa en de lastige markttoegangseisen.

Virgin, een van de twee belangrijkste bedrijven met plannen om de eerste concurrentiestrijd aan te gaan met Eurostar door de Kanaaltunnel, heeft gezegd dat het £300 miljoen aan eigen vermogen en £400 miljoen aan schulden wil ophalen om het bod te financieren. Volgens de Financial Times zal Virgin zelf optreden als een belangrijke investeerder in het project .

Als het project slaagt, zou de hogesnelheidsdienst de eerste directe concurrent zijn voor het 30 jaar oude monopolie van Eurostar op reizen over het Kanaal. Het zou echter moeten opboksen tegen rivaal Evolyn, geleid door de Spaanse familie Cosmen, die bekend staat om de oprichting van busbedrijf ALSA en een aanzienlijk belang heeft in Mobico, het vroegere National Express. Maar alle betrokken partijen geloven dat er realistisch gezien slechts ruimte is voor één andere concurrent voor de gevestigde Eurostar. Dat betekent dat financiering, naast een groot aantal andere factoren, de sleutel zal zijn.

Virgin heeft vertrouwen maar nog geen toezeggingen

Maar Virgin lijkt vol vertrouwen. “De route over het Kanaal is rijp voor verandering en zou profiteren van concurrentie. Wij denken dat Virgin het juiste merk is om dit te bewerkstelligen,” vertelde een woordvoerder van Virgin Group aan RailTech. “Hoewel Virgin zich nog niet heeft gecommitteerd aan de lancering van een dienst, zijn we op zoek naar investeringen van gelijkgestemde partners om samen met Virgin te investeren, en we zijn blij met de vooruitgang die tot nu toe is geboekt.”

Virgin exploiteerde eerder intercityspoordiensten in het Verenigd Koninkrijk voordat het de markt in 2019 verliet na een geschil over een franchise. Maar Virgin ziet nu een kans om terug te keren en in te spelen op de groeiende vraag naar hogesnelheidstreinen in Europa. In eerste instantie wil het bedrijf Londen verbinden met Parijs en Brussel, met mogelijke toekomstige uitbreidingen naar Amsterdam.

RailTech heeft ook uit een bron vernomen dat, als Virgin dergelijke routes zou lanceren, 2029 wordt beschouwd als ‘een realistische datum’ voor de start van de dienst. Er zijn echter nog grote uitdagingen bij het opzetten van concurrentie op de lijn, niet alleen vanwege de grote achterstand bij het bestellen van hogesnelheidsmaterieel in heel Europa, maar ook vanwege de regelgevende hindernissen die nieuwkomers moeten overwinnen om een dergelijke dienst te kunnen lanceren.

Hindernissen voor rollend materieel

De route over het Kanaal mag dan wel ruimte bieden voor nieuwe exploitanten, maar het veiligstellen van rollend materieel en toegang tot depots levert grote hindernissen op. Nieuwkomers moeten treinen aanschaffen die voldoen aan de veiligheidsvoorschriften voor de Kanaaltunnel. Ondertussen hebben fabrikanten in heel Europa ook te maken met grote ordervolumes.

En dat komt doordat natuurrampen, in combinatie met stijgende productiekosten als gevolg van recente seismische geopolitieke gebeurtenissen – met name de invasie in Oekraïne – hebben geleid tot grote vertragingen in de leverdata van rollend materieel. Nationale exploitanten zoals de Franse SNCF en de Noorse Norske Tog moeten bijvoorbeeld al geduldig wachten op hun nieuwe treinen.

Dan is er nog de kwestie van depotruimte. Het Temple Mills depot in Oost-Londen is de enige faciliteit in het Verenigd Koninkrijk waar hogesnelheidstreinen over het Kanaal kunnen worden onderhouden. Zowel Virgin als de rivaliserende operator Evolyn hebben toegang gevraagd, met als argument dat onder de open-access spoorwegreglementering, Eurostar andere operatoren moet toelaten om de site te gebruiken als er capaciteit is.

Eurostar, dat plannen heeft om haar eigen vloot uit te breiden met 50 nieuwe treinen, houdt vol dat de remise effectief vol is. Het Britse Office of Rail and Road (ORR) heeft opdracht gegeven voor een onafhankelijk onderzoek naar de capaciteit van de site, maar er moet nog een definitieve beslissing worden genomen.

Verlangen van de markt

Maar er is steun voor meer concurrentie op de lijn. Met de toenemende populariteit van intercity hogesnelheidstreinen heeft London St Pancras High Speed, de exploitant van St Pancras International, plannen aangekondigd om de passagierscapaciteit op het internationale treinstation in het Verenigd Koninkrijk meer dan te verdubbelen. “Onze hogesnelheidslijn heeft 50 procent reservecapaciteit… Er is een aanzienlijke kans die daar ligt te wachten op onderbenutting,” zei Robert Sinclair, CEO van London St Pancras High Speed, in een recente verklaring.

Om de toegang tot de markt verder te vergemakkelijken heeft Getlink, de exploitant van de Kanaaltunnel, de veiligheidsvoorschriften vereenvoudigd en voor 50 miljoen euro aan subsidies geïntroduceerd om nieuwkomers aan te trekken. Het opzetten van een concurrerende dienst zal echter nog steeds een “enorme onderneming” zijn volgens Phil Whittingham, projectleider bij Virgin.

Virgin in woordenstrijd

Maar een deel van het spel hier voor de nieuwe would-be Kanaaloperators gaat over opscheppen wiens bod het verst gevorderd is. In oktober 2023 verklaarde Evolyn in een persbericht dat het “overeenstemming had bereikt over de aankoop van 12 hogesnelheidstreinen van de Franse fabrikant van rollend materieel Alstom om te gaan rijden in de Kanaaltunnel”.

Twee dagen later gaf Alstom een verklaring vrij waarin het verduidelijkte dat er op dat moment nog geen contract was getekend. In plaats daarvan hadden ze “een kortetermijnovereenkomst gesloten om door te gaan met de eerste activiteiten op het gebied van treinsysteemtechniek… mochten de partijen uiteindelijk een contract aangaan… op voorwaarde dat Evolyn in staat is om de projectfinanciering rond te krijgen.”

Eerder dit jaar vertelde Phil Whittingham, projectleider bij Virgin, aan The Telegraph dat zijn bedrijf van plan was om 12 hogesnelheidstreinen te bestellen en bezig was te kiezen tussen twee leveranciers die op de shortlist stonden na een beoordeling van hogesnelheidstreinen van Alstom, Siemens, Hitachi en Talgo. Maar weer twee dagen later verduidelijkte Virgin aan RailTech dat het “zich nog niet vastlegde op de lancering van een dienst”.

Hoewel beide bedrijven de wens hebben, zoals bij veel grote spoorwegprojecten, zal de realiteit van concurrentie – en dus meer treinen die door de Kanaaltunnel rijden – in dit geval afhangen van wettelijke goedkeuring en solide contracten, niet alleen van de beste bedoelingen.

Lees meer:

• Virgin ‘gaat HS-treinen kopen’ om Eurostar’s Kanaaltunnelmonopolie te bestrijden
• Eurostar gaat vanaf februari rechtstreeks tussen A’dam en Londen rijden
• Nieuwe Nederlandse speler Heuro gaat concurreren met Eurostar om prijzen te verlagen
• Eurostar laat treinen vanaf 2030 rijden op hernieuwbare energie