kleinere verliezen; hogere kosten

Nederland: NS meldt kleiner verlies voor 2024, maar jaarresultaat ‘nog steeds knalrood’

Gepubliceerd op 06-03-2025 om 09:31

De Nederlandse reizigersvervoerder NS heeft zijn cijfers voor 2024 gepresenteerd – SpoorPro, de zusterpublicatie van RailTech, was ter plaatse – en staat opnieuw in het rood met een verlies van 141 miljoen euro. Het verlies is echter kleiner dan in 2023. In wezen stijgen de inkomsten van de vervoerder, maar de uitgaven groeien nog sneller. Dat komt deels door de stijgende kosten, maar ook doordat NS veel geld investeert in de bedrijfsvoering om uiteindelijk meer inkomsten te genereren.

Naast de financiële tegenvaller blijven de reizigersaantallen van NS achter. In 2024 zat het nog op 92 procent ten opzichte van 2019, het jaar voor de komst van COVID-19. Dus hoewel de reizigersaantallen 4,3 procent hoger zijn dan vorig jaar, zijn ze nog steeds niet op het niveau van voor de pandemie. En dat komt omdat er nu meer treinen rijden dan in 2019. Volgens NS-directeur Wouter Koolmees komt dit vooral doordat meer mensen thuis zijn blijven werken dan was verwacht.

Wat betreft de kosten: die stijgen voor NS onder andere zo hard omdat de vervoerder meer is gaan betalen voor het recht om op het hoofdrailnet te rijden. Zo betaalt de vervoerder alleen al in 2024 533 miljoen aan het Nederlandse ministerie van Verkeer en Waterstaat en spoorbeheerder ProRail. Dat is 70 miljoen euro – een hobbel van 15 procent – meer dan in 2023. De grote hoeveelheid werkzaamheden aan de infrastructuur hebben ook pijn gedaan, want daardoor namen minder mensen de trein. Ondertussen kostte vervangend vervoer NS veel geld: 23 miljoen euro om precies te zijn.

‘We moeten behelpen’

Met de tegenvallende resultaten die vorig jaar werden gepresenteerd, liet NS weten te willen bezuinigen. “We moeten het doen met 200 miljoen euro minder dan het huidige kostenniveau”, zei Koolmees woensdag tijdens de presentatie van het jaarverslag. Vooral op kantoorbanen, kantoorruimte en IT is sinds vorig jaar bezuinigd – waarbij bewust wordt gemikt op zaken die de reiziger nauwelijks merkt.

Tegelijkertijd staan tegenover de bezuinigingen grote investeringen van NS. “Goed openbaar vervoer is duur”, legt de directeur uit. “NS investeert bewust veel geld in nieuwe treinen en collega’s. De effecten daarvan zien we op twee manieren. Reizigers zijn in de loop van 2024 vaker op tijd aangekomen en we hebben bijna alle prestatieafspraken met het ministerie kunnen nakomen.” Op deze manier hoopt het bedrijf ook meer reizigers aan te trekken.

Zo investeerde NS vorig jaar 486 miljoen euro in onder andere de aanschaf en modernisering van treinen (waarover later meer), de uitbreiding en verduurzaming van werkplaatsen, stations en kantoren en verbeteringen in haar IT-systemen. De investeringen hebben geleid tot een toename van de schuld tot 1,1 miljard euro, en die zal de komende jaren verder oplopen met investeringen van ongeveer 500 miljoen per jaar.

Inkomsten NS blijven te laag

Ook de inkomsten uit personenvervoer stegen met 10 procent, mede door het toegenomen aantal reizigers. In 2024 was dit 3,178 miljoen euro, tegen 2,877 miljoen het jaar ervoor. Ook de stations leverden meer geld op, maar ondanks alles bleef NS in 2024 verlies maken bij het uitvoeren van haar kerntaken. Opnieuw waren de kosten die het bedrijf maakte om de treinen te laten rijden simpelweg hoger dan de opbrengsten.

In cijfers betekende dat vorig jaar een verlies van 141 miljoen euro. Dat is een lichte verbetering ten opzichte van de 187 miljoen van vorig jaar, maar “aanzienlijk onvoldoende voor een financieel gezonde NS”, in de woorden van financieel directeur Angelique Magielse. “Het resultaat is in het knalrood, en dat nu al voor het vijfde jaar op rij”, was de ietwat grimmige boodschap.

ICNG komend van de HSL bij Rotterdam — Een ICNG, aangekomen van de HSL bij Rotterdam. © Alexander Molendijk/SpoorPro

Het feit dat de prijzen van treinkaartjes nog niet zijn verhoogd om de inflatie te compenseren, hangt nu als een spook boven het bedrijf. Dankzij eenmalige bijdragen van de overheid kon de vervoerder een prijsstijging van maar liefst 12 procent in 2024 ternauwernood voorkomen, en in 2025 bedroeg die slechts 6,18 procent. Maar het is nog niet zeker of het prijsverschil ook volgend jaar kan worden opgevangen.

NS en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn in gesprek over een ‘structurele oplossing’, wat in feite neerkomt op een verhoging van de jaarlijkse bijdrage. Maar gezien de financiële krapte in Den Haag is het verre van zeker dat het kabinet hierin meegaat. Magielse liet in het midden of het NS-model niet onhoudbaar wordt als de kaartjes weer duurder worden: “Maar dat kunnen we niet alleen oplossen.”

2025 wordt een jaar vol uitdagingen

Het huidige jaar zal NS opnieuw voor een hoop uitdagingen stellen, zowel financieel als operationeel. ProRail blijft ook in 2025 aan het spoor werken en de infraproblemen op de HSL zullen volgens de spoorbeheerder nog jaren aanhouden. Een bonus is dat NS vanaf 2025 een subsidie krijgt van 13 miljoen euro per jaar, maar tegelijkertijd vervalt de overheidsbijdrage voor gratis openbaar vervoer voor studenten (97 miljoen in 2024).

NS kampt met sterk stijgende kosten en verwacht niet dat het aantal reizigers voor 2030 weer terug is op het niveau van 2019. “NS blijft zich inspannen om de kosten te verlagen en de inkomsten te verhogen door meer mensen met korting de trein te laten nemen tijdens daluren”, schrijft de vervoerder in een persbericht. Zo wil NS haar financiën verbeteren en vanaf 2027 weer een positief resultaat rapporteren.

“Een financieel gezonde NS is nodig om te kunnen blijven investeren in collega’s, treinen en stations”, schrijft het bedrijf, “zodat Nederland kan rekenen op een betaalbare, duurzame en comfortabele treinreis.” In de woorden van de directie wijzen de huidige cijfers op minimaal een “bescheiden verbetering” van de resultaten. Over een jaar zal duidelijk worden of de vervoerder inderdaad weer op de goede weg is.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in RailTech’s zusterpublicatie SpoorPro.

Lees meer:

Dit artikel is automatisch vertaald vanuit het Engels naar het Nederlands.