De Nederlandse spoorsector wil de kosten van verduurzaming niet langer alleen dragen

De spoorsector wil de kosten van verduurzaming niet langer alleen dragen. Toen SpoorPro in december het seminar ‘Elektrisch werken in het spoor’ organiseerde, was er veel scepsis bij – vooral – kleinere spooraannemers over de duurzame ambities van ProRail. Zij kunnen geen grote investeringen doen in de verduurzaming van de sector en vragen zich af wat voor hen het verdienmodel is. De grote aannemers namen aanvankelijk het voortouw in de verduurzaming van de sector, maar ook zij hebben nu twijfels. De sector voelt zich in de steek gelaten in haar duurzaamheidsbeleid door de overheid en ProRail. Dat hoort SpoorPro op de stands en in de wandelgangen van RailTech Europe ’24.

Directeur-voorzitter Tjark de Vries van Strukton Rail Nederland maakte het gisteren tijdens een interview met SpoorPro op RailTech Europe ’24 heel duidelijk over het op de rem trappen van verdere verduurzaming van de Nederlandse spoorbouwsector. “Dit kan zo niet langer doorgaan. Als we geen hulp en medewerking krijgen van de ministeries en de spoorbeheerder, steken we onze nek niet verder en langer uit.” Naar verluidt deelt BAM Infra Nederland momenteel dezelfde gevoelens. De multinationals zien aan hun jaarrekening dat verduurzaming hen veel geld kost dat niet wordt terugverdiend. De spoorsector maakt zich dus zorgen. Iedereen erkent het belang van duurzaamheid, maar het mag natuurlijk niet leiden tot het faillissement van de sector.

De Vries was daar gisteren heel duidelijk over: “We investeren bijvoorbeeld in een elektrische locomotief, worden onderworpen aan de martelgang van certificering, en voorlopig kunnen we die alleen gebruiken op ons eigen spoor. En dus investeren we veel in duurzaam werken. Maar nu ontdekken we dat wij, als aannemers, de enigen zijn die daadwerkelijk actie ondernemen en daarvoor de prijs betalen. Dat is onaanvaardbaar.”

Botweg gezegd zegt de overheid dat de spoorsector moet verduurzamen en moet toewerken naar een emissieloze bouwplaats. Spoorbeheerder ProRail zegt enthousiast ‘Ja, laten we het doen’, maar de markt – lees: de aannemers – moet het zelf maar uitzoeken. “We doen ons best, werken waar mogelijk elektrisch, maar het kost ons veel geld”, zegt De Vries. “En niemand compenseert ons daarvoor.”

Aannemers hebben dus het gevoel dat ze een dood paard aan het redden zijn. En dat doet ze pijn. Want ze willen wel, zoals je kunt zien aan alle inspanningen die de sector zich getroost. Loop rond op RailTech Europe ’24 in de Jaarbeurs in Utrecht en je ziet het: de spoorsector werkt hard aan de verduurzaming van hun sector. Het is bijna aandoenlijk om te zien: ingenieursbureaus die investeren in het ontwikkelen van innovaties om dieselmaterieel om te bouwen. Het kost ze jaren inspanning en dus geld. Kleinere aannemers investeren met trots in dit omgebouwde materieel. Ze zijn er trots op te kunnen bijdragen aan een betere wereld.

Verder zie je op de beurs dat veel producenten van spoorwegmaterialen fors investeren in de ontwikkeling van duurzame materialen en oplossingen. Honderden, zo niet duizenden mensen werken hier al jaren aan. Bedrijven doen deze investeringen omdat ze zien dat het nodig is om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Maar aan de andere kant investeren bedrijven over het algemeen alleen als ze het uiteindelijk kunnen terugverdienen. Logisch.

Bedrijven in de spoorwegsector hebben een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid en lijken die serieus te nemen, te oordelen naar alle ontwikkelingen in de sector. Maar tegelijkertijd hebben bedrijven een verantwoordelijkheid naar hun werknemers. En dit is de basis van die maatschappelijke verantwoordelijkheid, want de grote aannemers bieden werk aan tienduizenden mensen en zij moeten de mobiliteit van 18 miljoen Nederlanders faciliteren.

“Er zal iets moeten wijken”, is de boodschap van De Vries. “Dit is voor niemand van ons vol te houden.” Ook gezien de enorme vervangingsopgave waar Nederland op het gebied van infrastructuur voor staat, is het hoog tijd dat er een werkbare duurzaamheidsstrategie komt, waarbij de rekening niet alleen op de schouders van de sector rust.

Dit artikel verscheen voor het eerst op onze zusterpublicatie SpoorPro.com.

Verder lezen:

• Dag 2 van RailTech Europe in volle gang
• RailTech Europe ’24: Ontwikkeling van duurzaam aanbesteden voor het spoor
• RailTech Europe ’24: Naar duurzaam aanbesteden voor het spoor