Franse senaat waarschuwt tegen nieuw financieringsmodel spoorinfrastructuur

Om de 300 miljoen euro te financieren die is gereserveerd voor investeringen in de Franse spoorweginfrastructuur tegen 2027, heeft de Franse regering een nieuw financieringscontract opgesteld, waardoor de SNCF in een moeilijke positie terechtkomt. De Franse senaat waarschuwt dat dit model kan leiden tot hogere ticketprijzen voor consumenten.

In Frankrijk vertoont het spoorwegnet tekenen van versnelde veroudering. Een jaar geleden schatte SNCF-voorzitter Jean-Pierre Farandou de investeringsbehoefte in de spoorwegsector op 100 miljard euro over 15 jaar. In februari van dit jaar gaf een rapport van de Infrastructure Guidance Council aan dat er jaarlijks 2 miljard euro extra aan investeringen nodig was om het spoorwegnet te moderniseren. Diezelfde maand kondigde de Franse premier Élisabeth Borne aan 100 miljard euro te investeren in de Franse spoorwegen om het netwerk uit te breiden en te moderniseren.

In deze context heeft de Franse regering toegezegd om het prestatiecontract met spoorweginfrastructuurbeheerder SNCF Réseau geleidelijk te verhogen tot 4,5 miljard euro in 2027, inclusief een jaarlijkse verhoging van 1 miljard euro voor spoorvernieuwing en 500 miljoen euro voor modernisering door de integratie van nieuwe signaleringstechnologieën, aldus BFM TV. Het nieuwe contract zal naar verwachting in de herfst van 2024 worden ondertekend, zoals gemeld door Le Figaro. Dit zal resulteren in een totale jaarlijkse investering van 1,5 miljard euro voor de modernisering van de spoorweginfrastructuur. Hoewel deze aankondiging positief lijkt voor de Franse spoorwegen, blijft de vraag: waar zal deze financiering vandaan komen?

De verhoging van de begroting zal worden gewaarborgd door “een verhoging van de toewijzing van winsten van de SNCF Voyageurs”, zoals uiteengezet in een verslag van de Financiële Commissie van de Franse Senaat, die naast haar wetgevende taken ook toezicht houdt op de acties van de administratie via de publicatie van rapporten. Over de jaren 2024, 2025 en 2026 zal de SNCF financieel bijdragen aan dit initiatief. De extra 300 miljoen euro die aan SNCF Réseau wordt toegekend, zal niet rechtstreeks van de Franse regering komen, maar uit de dividenden die de SNCF-groep uitkeert aan de staat, haar enige aandeelhouder.

Volgens Le Figaro wordt verwacht dat deze aanpak de komende twee jaar zal worden volgehouden en dat er een besluit zal worden genomen voor 2027. Technisch gezien lopen deze financiële bijdragen van de overheidsgroep aan haar dochteronderneming SNCF Réseau via een gezamenlijk fonds dat gevoed wordt door 60 procent van de winst van SNCF Voyageurs en haar dochterondernemingen: Keolis en Geodis, aldus de Franse krant.

Kritiek op het nieuwe financieringsmodel

De Senaat waarschuwt echter voor een financieringsmodel voor het spoorwegennet dat gevolgen zou kunnen hebben voor de ticketprijzen, meldt hun eigen mediakanaal. Bij de behandeling van de begroting voor 2024 door de Senaat, hekelt een rapport van de Financiële Commissie de keuze van de staat om alleen op de SNCF te vertrouwen voor nieuwe investeringen in het spoorwegnetwerk. Zonder te weten of het bedrijf deze nieuwe kosten kan dragen, waarschuwt de commissie dat deze strategie “gevolgen kan hebben voor de ticketprijzen.”

“De staat steekt zijn intentie niet onder stoelen of banken om de volledige toename van de investeringen in het spoorwegnet tegen 2027 door de SNCF zelf te laten financieren,” zeiden speciale rapporteurs van de Senaat Marie-Claire Carrère-Gée en Hervé Maurey tegen televisieomroep Public Sénat. De senatoren zien deze financiële optie als riskant, vooral omdat het onzeker is of de SNCF de financiële lasten van deze nieuwe investeringen alleen kan dragen. Hoewel de SNCF er op dit moment financieel goed voorstaat, verklaarde ze aan BFM TV dat “het voor de komende jaren te vroeg is om haar bijdragecapaciteit in te schatten, die zal afhangen van haar resultaten.” Als SNCF Voyageurs de modernisering van de spoorwegen voor SNCF Réseau volledig financiert, zou de dochteronderneming 50 procent van haar jaarlijkse uitgaven aan deze taak moeten besteden, tegenover de huidige 20 procent, aldus Public Sénat.

Naar verluidt vinden de senatoren dit financieringsmodel ook oneerlijk, vooral in de context van de liberalisering van het spoorvervoer. Ze benadrukken dat SNCF Voyageurs tegen 2027 verplicht zou kunnen worden om de helft van de renovatie- en moderniseringsinvesteringen te financieren in een netwerk waarop het treinen zal exploiteren in concurrentie met andere spoorwegmaatschappijen die niet zouden bijdragen aan het gezamenlijke fonds, aldus Public Sénat.

Uitdagende positie voor de SNCF

Dit jaar zijn de tarieven al met gemiddeld 5% gestegen. Volgens gegevens van INSEE zouden de prijzen van treinkaartjes tussen juni 2022 en juni 2023 gemiddeld met meer dan 8 procent zijn gestegen. In de context van inflatie en om de aantrekkingskracht van treinreizen te behouden, oefent de regering echter invloed uit op de SNCF om buitensporige prijsstijgingen te vermijden, zoals gemeld door BFM TV. De spoorwegmaatschappij profiteert van een ongekend enthousiasme voor treinreizen, waardoor haar inkomsten aanzienlijk stijgen. Tegelijkertijd moet het echter aanzienlijke uitgaven doen voor de aanschaf van nieuwe hogesnelheidstreinen en stijgende kosten absorberen, zoals de elektriciteit die nodig is om de treinen van energie te voorzien. Traditioneel past de SNCF de ticketprijzen aan om deze financiële vergelijking op te lossen.

“De staat vaardigt tegenstrijdige bevelen uit”, zegt Arnaud Aymé, transportspecialist bij adviesbureau Sia, tegen Le Figaro. “Door de SNCF te vragen om meer bij te dragen aan de verbetering van het netwerk, zet ze de SNCF onder druk om winstgevender te zijn. Maar ze wil ook de stijging van de prijzen van treinkaartjes beperken. Het is een onoplosbaar probleem”. Veel valt nog te bezien, en er is nog ruimte voor evolutie voordat het nieuwe contract wordt ondertekend, aangezien de Regulerende Autoriteit voor Vervoer (ART) nog advies moet uitbrengen, en de regio’s eerst moeten worden geraadpleegd.

Verder lezen:

• Tweede TGV M treinstel begint tests op het Franse netwerk
• Nieuwe generatie RER-treinen gelanceerd in Parijs
• Franse transportautoriteit bevestigt positieve impact van concurrentie