Aankomst in Luik? Niet voor 2024
In 2018 probeerde Arriva NL, een private operator, in Nederlands Limburg een treindienst op te starten in de zogenaamde drielandendriehoek, namelijk Luik – Maastricht – Aken. Maar er was niets voorzien aan de Belgische kant.
De aankondiging kwam toen daarom enigszins verrassend over. Volgens Treinreizigers.nl dacht exploitant Arriva (een dochteronderneming van Deutsche Bahn) haar treinen op eigen risico, dus in open access, naar het station Luik-Guillemins te brengen.
De Nederlandse provincie Limburg
Er zij aan herinnerd dat Arriva de concessie voor het openbaar vervoer heeft verkregen van de Nederlandse provincie Zuid-Limburg (Maastricht), aangezien bij onze zuiderburen sinds 2000 een aantal lijnen niet langer het onderwerp is van een monopolie maar worden toegewezen via een aanbesteding.
De liberalisering van het spoor, die in Nederland en Duitsland al aardig opgeschoten is, maakt dit soort projecten in onze buurlanden mogelijk, terwijl in België het spoorbeleid strikt een nationale aangelegenheid is.
Een lokale en regionale doorstroming
Het project van Arriva Personenvervoer Nederland hield in – en dat is nog steeds zo – om regionale treinen tussen Aken, Maastricht en Luik te laten rijden. Het doel van dit Euroregio verkeer is om een lokale en regionale doorstroming te creëren tussen de drie universiteitssteden Luik, Maastricht en Aken en om de modal shift naar het spoor te versnellen, dit met name voor het personenvervoer.
Als één enkele instantie het initiatief neemt, is het natuurlijk makkelijker om een grensoverschrijdende dienst Maastricht-Aken te creëren. Vanaf januari 2019 reden er treinen tussen de twee steden, maar Wallonië werd buitenspel gezet.
Een probleem met rollend materieel
Arriva NL maakt gebruik van het uitstekende rollend materieel van de Zwitserse fabrikant Stadler, dat goed is goedgekeurd in Nederland en Duitsland, maar niet in België.
Infrabel eist van zijn kant dat de treinen zijn uitgerust met het ETCS-veiligheidssysteem, dat de Nederlanders en Duitsers nog niet nodig hebben op hun respectievelijke netten. Infrabel is een van de beste studenten in Europa wat betreft de implementatie van ETCS, met een zeer strak schema.
Arriva moet daarom zijn treinen absoluut uitrusten met ETCS voordat ze de hoop mogen koesteren dat ze in België gehomologeerd woren en Luik te kunnen bereiken.
Gezocht: een tijdschema tegen uiterlijk eind maart 2023
Voor de dienstregeling van 2024 is het echter niet alleen nodig om op deze technische aspecten in te spelen, maar ook om uiterlijk eind maart 2023 een tijdschema te presenteren. Er is dus nog minder dan een jaar beschikbaar om alles af te ronden.
Een trein die drie landen aandoet
Dit grensoverschrijdende regionale treinproject maakt deel uit van het meer globale concept van de Euregio Maas-Rijn, een project dat in 1976 werd gecreëerd en dat een van de oudste grensoverschrijdende samenwerkingen zou zijn.
De Nederlandse optie sluit aan bij de politieke cultuur van Noord-Europa, waar het gebruikelijk is dat de openbare dienst door eender welke operator kan worden bediend, en niet noodzakelijk via een (staats)monopolie. Een optie die aan Belgische zijde geen overheidssteun krijgt, aangezien de NMBS een concessie van 10 jaar (2023-2033) kreeg op al het binnenlands passagiersvervoer.
