Een hogesnelheidstrein die rond de evenaar loopt
Er is een groots plan aangekondigd om de drie landen die het eiland Borneo delen per spoor met elkaar te verbinden. Maar dat zal niet gebeuren. Niet volgens de regering van het kleinste van deze drie naties, Brunei. Maar dat is niet het verhaal uit Kuala Lumpur, waar de Maleisische regering zegt door te gaan met een haalbaarheidsstudie. Het grootste potentiële partnerland, Indonesië, moet dus nog een puzzel oplossen.
Europa, China en zelfs de Verenigde Staten. Als je gevraagd zou worden om plaatsen in de wereld op te noemen met ambities op het gebied van hogesnelheidstreinen, zou Borneo waarschijnlijk niet in je gedachten opkomen. Er is echter een groots plan om het eiland te verenigen op een manier waarop het nog nooit verenigd is geweest. Een netwerk van hogesnelheidslijnen zou het op twee na grootste eiland ter wereld kunnen omcirkelen – als er maar een overeenkomst zou zijn tussen de drie naties die de equatoriale hotspot delen.
Verwarring en speculatie rond de equatoriale spoorweg
Een voorstel voor een hogesnelheidsnetwerk rond het eiland Borneo heeft verwarring en speculatie gezaaid in de drie landen die het eiland delen – Indonesië, Maleisië en Brunei. Het voorstel, dat naar verluidt afkomstig is van een in Brunei gevestigd bedrijf, Brunergy Utama, is door overheidsfunctionarissen in alle drie de landen ontkend.
Eerder deze maand beweerde de krant Borneo Post dat Brunergy Utama van plan was om een spoorwegnetwerk van 70 miljard US dollar aan te leggen dat Brunei zou verbinden met de Maleisische staten Sabah en Sarawak en de enorme provincie Kalimantan in Indonesië. Het bericht leidde tot wijdverspreide speculatie en leidde tot reacties van ambtenaren in de Maleisische gebieden Sabah en Sarawak (die ongeveer een kwart van de landmassa van het eiland uitmaken. In Brunei, de stadstaat aan de noordwestkust van het eiland, wees het Ministerie van Transport en Infocommunicatie (MTIC) de beweringen echter snel van de hand.
Formele toezeggingen van alle drie de regeringen vereist
“De regering van Zijne Majesteit de Sultan en Yang Di-Pertuan van Brunei Darussalam heeft nooit een lokaal of buitenlands bedrijf aangeboden of aangesteld om [het] genoemde project uit te voeren,” bood MTIC aan in een officiële reactie. Het ministerie benadrukte dat een dergelijk grootschalig project formele besprekingen en toezeggingen van alle drie de respectievelijke regeringen zou vereisen. In een gebied waar roddels zich snel kunnen vastzetten, riep het ministerie het publiek op om informatie te verifiëren om misverstanden te voorkomen.
De minister van Vervoer van Brunei, Pg Dato Shamhary, had eerder al erkend dat twee bedrijven het idee van een spoornetwerk op Borneo hadden geopperd, maar hij benadrukte de noodzaak van een haalbaarheidsstudie om de investeringen en de betrokkenheid van belanghebbenden te evalueren voordat er plannen konden worden gemaakt.
Haalbaarheidsstudie geëist
In Maleisië bevestigde Anthony Loke, de minister van Transport, dat het project zich nog in de voorstelfase bevindt en merkte op dat een dergelijk “megaproject” een officiële aankondiging van de regering nodig heeft om als geldig te worden beschouwd. Het bedrijf achter het project heeft naar verluidt verklaard dat het in augustus 2024 zal beginnen met een haalbaarheidsstudie voor het Trans-Borneo Spoorwegproject, die 12 maanden zal duren.
De Indonesische regering heeft eveneens ontkend op de hoogte te zijn van het voorstel. Minister van Investeringen Bahlil Lahadalia en minister van Vervoer Budi Karya Sumadi verklaarden beiden niet op de hoogte te zijn van plannen voor een hogesnelheidsnetwerk dat de drie landen op Borneo met elkaar verbindt. Risal Wasal, directeur-generaal Spoorwegen van het ministerie van Vervoer, verduidelijkte dat er geen formele besprekingen met Maleisische of Bruneese tegenhangers zijn geweest over een dergelijk project.
Nieuwe hoofdstad geeft geloofwaardigheid aan het project
Ondanks deze ontkenningen heeft de voorgestelde Trans-Borneo spoorweg potentiële voordelen die de connectiviteit en logistiek op het eiland aanzienlijk kunnen verbeteren. Het netwerk, met een lengte van ongeveer 1.620 kilometer, zou gebieden verbinden die rijk zijn aan natuurlijke hulpbronnen zoals olie, kolen en palmplantages. Deze verbeterde connectiviteit kan de economische groei stimuleren, de handel vergemakkelijken en het transport efficiënter maken. Borneo staat echter centraal in de bezorgdheid over milieu en natuurbehoud, niet in de laatste plaats vanwege de rijkdom aan nauwelijks geëxploreerd equatoriaal regenwoud dat een groot deel van het eiland bedekt. De ontwikkeling van de spoorwegen wordt altijd omgeven door zorgen over het milieu, zoals iedereen die de voortgang van de HS2 in Engeland bestudeert kan beamen.
Een groot deel van het project, als het ooit gebouwd zou worden, zou echter de belangrijkste bevolkingscentra aan de kust met elkaar verbinden. De mogelijke ontwikkelaars denken aan een gefaseerde aanleg, waarbij de eerste fase langs de westkust van Borneo loopt, van Kota Kinabalu in Maleisië via Brunei naar Pontianak in Indonesië. De tweede fase zou zich uitstrekken van Brunei naar de centrale en oostelijke regio’s van Maleisisch Borneo en Indonesisch Kalimantan en uiteindelijk Nusantara bereiken. Het is de aanwezigheid van de nieuwe hoofdstad van Indonesië die het project enige geloofwaardigheid geeft. De ontwikkelaars zijn echter niet erg toeschietelijk. Hun website blijft “in aanbouw” – geen status die nog kan worden toegekend aan de Trans-Borneo Railway.
