Vraag naar machinisten blijft groeien in Duitsland

In heel Europa is veel vraag naar machinisten. En deze vraag blijft groeien volgens recente cijfers van de Duitse transportbond Allianz pro Schiene. Deze trend lijkt niet te stoppen, aangezien een aanzienlijk deel van de beroepsbevolking de komende decennia met pensioen zal gaan. Als hier niets aan wordt gedaan, zal Europa’s capaciteit om een modal shift naar het spoor te bevorderen en de Green Deal-doelstellingen van de Europese Unie (EU) te halen, voor grote uitdagingen komen te staan.

De vraag naar trein- en locomotiefbestuurders is voelbaar op de Duitse arbeidsmarkt, zoals blijkt uit het groeiende aantal vacatures op het vacatureportaal SchienenJobs. Er is een opmerkelijke stijging van meer dan 13 procent, met 3.222 aanvragen alleen al in het eerste kwartaal van 2023. Volgens gegevens van Allianz pro Schiene is deze opwaartse trend in de vraag naar machinisten de afgelopen 15 jaar consistent geweest.

Elk jaar wordt in Duitsland een instroom van ongeveer 1.000 nieuwe machinisten geregistreerd. Sinds 2018 hebben meer dan 7.000 mensen de overstap gemaakt naar dit carrièrepad en gebruik gemaakt van onderwijsvouchers voor opleidingen. Met een verwachte toename van het treinverkeer verwacht Allianz pro Schiene dat er de komende jaren jaarlijks 5.000 tot 10.000 extra machinisten nodig zullen zijn in Duitsland.

Treinbestuurders aantrekken in Duitsland

Dirk Flege, Managing Director van Allianz pro Schiene, verklaarde: “De baan staat in gelijke mate open voor jong en oud en voor bijna alle opleidingsniveaus. Dat is uniek. Bovendien biedt een carrièreverandering de mogelijkheid om in relatief korte tijd over te stappen op het besturen van treinen en vervolgens een zekere en goed betaalde baan te hebben. Dit zijn allemaal voordelen die de industrie kan benutten om meer geschoolde werknemers aan te trekken.”

Jürgen Grenz, Managing Director van SchienenJobs, gelooft dat de recente loonovereenkomst tussen Deutsche Bahn en de Duitse Vakbond van Machinisten (GDL) zal helpen bij het werven van geschoolde werknemers. Sterker nog, hij stelt dat: “In de concurrentiestrijd om geschoold personeel met andere industrieën kunnen flexibelere werktijden een echt voordeel zijn bij het aantrekken van personeel voor de spoorwegindustrie. Vooral bij jongeren kunnen we het beroep van treinbestuurder veel sterker promoten. We hebben hier een grote kans.”

Het wegnemen van belemmeringen voor loopbaanveranderingen zou ook kunnen helpen om de druk op de arbeidsmarkt voor machinisten te verlichten. Momenteel geeft het Bundesagentur für Arbeit onderwijsvouchers uit voor een opleiding tot machinist, maar tot nu toe alleen aan mensen die werkloos zijn of werkloos dreigen te worden.

Volgens Dirk Flege heeft de Duitse spoorwegindustrie “een genereuzere toewijzingspraktijk nodig die rekening houdt met de grote vraag naar machinisten. Bovendien hebben we meer financieringsinstrumenten nodig die ook beschikbaar zijn voor geïnteresseerde personen die van baan willen veranderen. Want ook zij vragen zich vaak af hoe ze hun opleiding zullen financieren.”

Investeren in opleiding op EU-niveau

Tijdens de UNIFE-conferentie ‘Next-Gen Rail: Building The Workforce Of Tomorrow For the Rail Sector’, die op 27 maart 2024 werd gehouden, werden soortgelijke kwesties besproken. Het debat ging onder meer over financieringsopties en mogelijke samenwerkingen met EU-instellingen om werknemers uit industrieën zoals de automobielsector om te scholen, het lanceren van gerichte campagnes om jongeren en vrouwen warm te maken voor een loopbaan in de spoorwegsector, en het verbeteren van de samenwerking met technische universiteiten.

De Belgische vicepremier Georges Gilkinet benadrukte de prioriteiten van het Belgische voorzitterschap op het gebied van spoorvaardigheden, met de nadruk op het aantrekken van nieuw talent en het vergroten van de kansen voor vrouwen. Andriana Sukova, waarnemend directeur-generaal DG Werkgelegenheid van de Europese Commissie, gaf een overzicht van de beschikbare financieringstrajecten en bevestigde nogmaals dat de Commissie tijdens het Europees Jaar van de vaardigheden de inspanningen van de spoorwegsector op het gebied van bij- en omscholing wil ondersteunen. “De EU investeert ook 65 miljard euro in de lidstaten om tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden aan te pakken”, aldus Sukova.

Jonger en diverser talent aantrekken

Het tekort aan arbeidskrachten blijft een probleem op Europees niveau. “De behoefte aan geschoolde werknemers is nog nooit zo groot geweest. De behoefte aan een goed evenwicht tussen werk en privéleven en aan kwaliteitsbanen is nog nooit zo sterk gevoeld in onze samenlevingen”, verklaarde Alexander De Croo, premier van België, namens het roulerend voorzitterschap van de Raad van de EU. Hij deed dit tijdens de Tripartiete Sociale Top, een platform dat discussies faciliteert tussen de EU-instellingen op presidentieel niveau en de Europese sociale partners op senior managementniveau, die plaatsvond op 20 maart 2024.

Volgens het 8e Rail Market Monitoring Report (RMMS) van de Europese Commissie was in 2023 40 procent van de werknemers in de Europese spoorwegsector ouder dan 50 jaar en zou dus in het volgende decennium met pensioen gaan. Bovendien was in 2023 slechts 22 procent van de werknemers in de Europese spoorwegsector vrouw. Meer vrouwen en jonge professionals aantrekken in de spoorwegsector is dus van het grootste belang om het bredere tekort aan vaardigheden in de spoorwegsector aan te pakken, “dat een bedreiging vormt voor Europa’s vermogen om de Green Deal-doelstellingen te halen, de resultaten op het gebied van gendergelijkheid te verbeteren en cyberbeveiligingsdreigingen voor de Europese infrastructuur te bestrijden”, zoals UNIFE in een persbericht stelt.

In de concurrentie om geschoolde werknemers in alle sectoren kan het aanbieden van flexibele werktijden een belangrijk voordeel zijn bij het aantrekken van zowel jongere werknemers als meer vrouwen in de spoorwegsector. Tijdens de RailTech Europe 2024-conferentie die begin maart in de Utrechtse Jaarbeurs werd gehouden, werd dit door meerdere panelleden herhaald tijdens een paneldiscussie over ‘Vrouwen in het spoor’. Het gebrek aan evenwicht tussen mannen en vrouwen in de spoorwegsector komt vooral naar voren in het beroep van machinist. Volgens de Europese Commissie is slechts 3% van de machinisten in de EU vrouw. Beleid dat erop gericht is meer mensen aan te trekken voor dit beroep zou er baat bij kunnen hebben als het specifiek op vrouwen wordt gericht.

Verder lezen:

• Bijna een kwart van Deutsche Bahn werknemers nu vrouw
• Tekort aan treinbestuurders: kunnen digitale oplossingen en het uitwisselen van bestuurders helpen?
• Vrouwen in het spoor: de helft van de reizigers, 22 procent van de werknemers
• Loonkloof tussen mannen en vrouwen groeit in het voordeel van vrouwen bij Irish Rail in 2023
• Balde Diao: “Zwitsers zakmes” van Infrabel
• Bouwen aan een mooie toekomst met vaardigheden voor de spoorwegindustrie