Brussel gaat niet akkoord met concessie hoofdrailnet voor NS

De Europese Commissie gaat niet akkoord met de gunning van het belangrijkste binnenlandse treinverkeer voor de komende jaren aan NS. Nederland moet opnieuw uitleg geven. De zaak kan voor het Europese Hof belanden, dat boetes en dwangsommen kan opleggen.

De commissie, verantwoordelijk voor eerlijke concurrentie in de EU, heeft Nederland in juli formeel in gebreke gesteld en doet dat nu weer. De reden hiervoor is dat Nederland in december de concessie voor het hoofdrailnet aan NS heeft gegund.

Omdat de overheid onderhands met NS had afgesproken dat het bedrijf het hoofdrailnet van 2025 tot 2033 mocht exploiteren, hadden concurrenten geen kans. Regionale vervoerbedrijven zoals Arriva, Keels en Qbuzz, klaagden hierover in Brussel en verenigden zich onder de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland. De commissie stelt dat de overheid de concessie openbaar had moeten aanbesteden, zodat iedere marktpartij had kunnen inschrijven. Verder vermoedt de commissie dat de concessie ook veel te ruim is. De overheid had moeten onderzoeken of delen ervan commercieel geëxploiteerd hadden kunnen worden.

De overheid blijft erbij dat concurrentie op het drukke Nederlandse spoorwegnet moeilijk te managen is. Reizigers zouden bijvoorbeeld vaker moeten overstappen. “Ik kan ons aaneengesloten binnenlandse netwerk nu niet aan de markt overlaten,” zei Heijnen eerder. “Het is nu niet het moment om te experimenteren.”

Vooruitkijken

Nederland heeft nog de kans om binnen twee maanden uit te leggen hoe het aan de bezwaren van de commissie tegemoet wil komen. Als dat Brussel niet tevreden stelt, kan een laatste waarschuwing volgen met instructies voor de regering. Als de regering ook dit negeert, moet het vrezen dat de commissie Nederland voor het Europese Hof van Justitie sleept.

Als de zaak voor het Europese Hof belandt, kan dat Nederland duur komen te staan. De rechter kan een boete opleggen van 3.892.000 euro per overtreding, zonder maximum. Bovendien kan een boete worden opgelegd variërend van 4.170 euro tot maximaal 250.200 euro per dag.

Update: Demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen (Spoor) “heeft hier rekening mee gehouden” en is “daarom niet verbaasd.” Ze blijft erbij dat het contract met NS rechtmatig is en dat ze zorgvuldig heeft gehandeld. Ze vermeldt dat de Tweede Kamer haar steunt. “Ik blijf in gesprek met de Europese Commissie om een rechtszaak bij het Hof van Justitie van de Europese Unie te voorkomen.”

Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd in het Nederlands door onze zusterpublicatie SpoorPro.nl.

Verder lezen:

• Limburg en Maastricht dagen Vlaanderen uit voor rechter over tramlijn
• RailTech Europe ’24: Uitdagingen voor marktliberalisering in de Europese Unie
• RailTech Europe ’24: Nederland op ramkoers met EU over liberalisering spoormarkt