Vrouwen in het spoor: de helft van de passagiers, 20 procent van de werknemers

Ter ere van Internationale Vrouwendag besprak RailTech gendergelijkheid in de spoorwegindustrie met Marta García, Technical Affairs Manager bij de European Rail Supply Industry Association (UNIFE).

Hoewel 46 procent van de beroepsbevolking in de Europese Unie vrouw is, is slechts 22 procent van de werknemers in de Europese spoorwegindustrie vrouw, volgens een onderzoek van de Internationale Spoorwegunie (UIC) in 2022. Dit daalt tot 21 procent binnen de EU27-landen. Uit het onderzoek blijkt ook dat dit percentage de afgelopen twee decennia nauwelijks is veranderd.

“Deze verhouding tussen mannen en vrouwen in de spoorwegsector is vrij consistent 80/20 in alle Europese landen. Dit toont aan dat dit niet noodzakelijk een culturele kwestie is, maar gewoon een bredere genderkwestie,” aldus García. “Om de evolutie van de spoorvervoerssystemen naar een meer inclusieve en gebruikersgerichte toekomst te bevorderen, is een grotere vertegenwoordiging van vrouwen in de spoorwegsector noodzakelijk”, stelt ze.

“Gendergebalanceerd personeelsbestand bevordert rijkere samenwerking en innovatie”

Een eerste reden hiervoor is volgens García dat vrouwen unieke perspectieven en inzichten meebrengen die essentieel zijn om de uiteenlopende behoeften van treinreizigers goed te begrijpen en aan te pakken. “Denk aan de dagelijkse forenzen: zowel vrouwen als mannen vertrouwen op metro- en treindiensten, maar hun ervaringen en voorkeuren kunnen aanzienlijk verschillen. Door een gebruikersgerichte aanpak te hanteren die rekening houdt met het perspectief van vrouwen, kan de spoorwegsector zijn diensten beter afstemmen op de behoeften van alle reizigers.”

“Het is duidelijk dat een genderevenwichtig personeelsbestand een rijkere samenwerking en innovatie bevordert,” zegt García. Door gebruik te maken van verschillende perspectieven kan de spoorwegindustrie effectievere resultaten behalen en tastbare verbeteringen aanbrengen in de kwaliteit van de vervoersdiensten per spoor. “Uiteindelijk is het cultiveren van een genderevenwichtige omgeving binnen de sector essentieel voor het bevorderen van een cultuur van inclusiviteit en voortdurende verbetering. Door prioriteit te geven aan diversiteit en samenwerking kunnen we het volledige potentieel van de spoorvervoersector ontsluiten en transformatieve vooruitgang boeken waar de maatschappij als geheel van profiteert”, zegt ze.

Een diverse sector kan een divers personeelsbestand aantrekken

“Deze sector omvat een veelheid aan fascinerende onderwerpen, variërend van de ingewikkelde ontwerpen van het interieur van treinen tot de ontwikkeling van passagiersinformatiesystemen die ons door stations leiden,” benadrukt García. Bovendien wijst ze op het enorme landschap van technologische ontwikkelingen die onderzocht kunnen worden, van baanbrekend onderzoek naar geautomatiseerde treinen tot geavanceerde 3D additive manufacturing-technieken of kunstmatige intelligentie. “Het regelgevende aspect van de spoorwegsector is al even boeiend,” vervolgt García, “Met strenge regelgeving en contractuele verplichtingen die het landschap bepalen, opereert deze industrie binnen een complex wettelijk kader dat precisie en expertise vereist.”

De spoorwegsector is dan ook een sector met vele facetten, waarbij een beroep wordt gedaan op expertise in een breed scala aan onderzoeksgebieden om op het snijvlak van technologische ontwikkelingen te blijven, en waarbij, gezien het feit dat het spoor een kritieke nationale en internationale infrastructuur is, juridische en politieke professionals betrokken zijn. “Vanuit mijn perspectief is het gebrek aan bewustzijn over de breedte en diepte van de spoorwegsector opvallend,” betreurt García, “De onderlinge verbondenheid van verschillende velden binnen de sector is echt opmerkelijk.”

De sector heeft dan ook baat bij rekrutering vanuit verschillende achtergronden en vakgebieden. “Binnen het spoor is er voor bijna iedereen wel een functie,” zegt García. Desondanks kampt de sector, net als veel andere in Europa, momenteel met een tekort aan arbeidskrachten. Dit zou deels verholpen kunnen worden door meer vrouwen en jongeren in de spoorwegindustrie te krijgen. “Spoorwegorganisaties kunnen hun aantrekkingskracht op vrouwen vergroten door zich te richten op jongere bevolkingsgroepen en een loopbaan bij de spoorwegen te promoten als een haalbare optie. Dit houdt niet alleen in dat er sterke HR-praktijken moeten worden geïmplementeerd, maar ook dat er actief wordt samengewerkt met scholen, universiteiten en banenbeurzen om het bewustzijn onder jonge vrouwen en meisjes te vergroten. Door een evenwichtige en inclusieve cultuur te bevorderen, kunnen spoorwegorganisaties profiteren van diverse perspectieven en een hogere productiviteit op de werkplek,” benadrukt García.

UNIFE pleit voor gendergelijkheid

Terwijl de Europese spoorwegsector worstelt met uitdagingen variërend van een tekort aan vaardigheden tot genderongelijkheid, heeft UNIFE zich ontpopt als een proactieve pleitbezorger voor verandering op EU-niveau. Een van de belangrijkste initiatieven van UNIFE is lobbyen om genderongelijkheid aan te pakken en de ontwikkeling van vaardigheden binnen de spoorwegsector te bevorderen. Door actieve betrokkenheid bij beleidsmakers, waaronder de Europese Commissie, streeft UNIFE ernaar ervoor te zorgen dat STEM-programma’s (wetenschap, technologie, techniek en wiskunde) prioriteit geven aan gendergelijkheid en inclusiviteit.

In maart organiseert UNIFE een evenement gericht op het aanpakken van het tekort aan spoorwegpersoneel, met een bijzondere nadruk op gender als onderdeel van de bredere discussie over het tekort aan vaardigheden in de sector. Daarnaast is UNIFE nauw betrokken bij het STAFFER-programma, een samenwerking met de spoorwegsector, de Europese Commissie en de Universiteit van Genua. Dit programma wil de kloof dichten tussen de behoeften van de sector en de onderwijsprogramma’s, met een specifieke focus op het aanpakken van genderongelijkheden. De bevindingen en aanbevelingen van dit programma zullen later dit jaar worden gedeeld met belanghebbenden en het publiek. Verder neemt UNIFE actief deel aan evenementen zoals het Women in Transport EU Platform for Change van de Europese Commissie, waarbij de spoorwegindustrie wordt gepresenteerd als een inclusieve ruimte voor vrouwen met verschillende achtergronden en beroepen.

Binnen haar organisatie zet UNIFE zich in om gendergelijkheid te bevorderen. De adviesgroep Gendergelijkheid van de vereniging komt regelmatig bijeen om strategieën te verkennen voor het verbeteren van gendergelijkheid onder haar leden. Het UNIFE-initiatief “A Woman’s Place is in Rail”, dat in 2023 werd gelanceerd, omvat een digitale campagne die rolmodellen binnen de sector belicht en goede praktijken van haar leden verzamelt om gendergelijkheid te bevorderen en divers talent aan te trekken. UNIFE zorgt voor genderinclusieve en neutrale taal in haar personeelsadvertenties, heeft een divers sollicitatiepanel voor de beoordeling van kandidaten en heeft intern met succes de loonkloof tussen mannen en vrouwen gedicht. De vereniging blijft zich inzetten om een uitnodigende cultuur te bevorderen en te zorgen voor een billijke vergoeding voor al haar medewerkers.

Vooruitkijken

García wijst op Siemens, Alstom, Wabtec, Hitachi Rail, Knorr-Bremse, Dual Inventive en CAF als enkele van de organisaties die het voortouw nemen op het gebied van gendergelijkheid binnen de spoorwegindustrie. Met name de ‘vrouwennetwerken’ van Alstom in alle EU-landen, de functie van ‘Chief Diversity Officer’ van Knorr-Bremse en het ‘Girls Day’-programma van Siemens zijn voor García voorbeeldprojecten op het gebied van inclusiviteit. “Deze initiatieven pakken belangrijke gebieden aan door ondersteuning te bieden, het organisatiebewustzijn te vergroten en de sector te promoten bij jongere vrouwen en meisjes, om zo zinvolle veranderingen teweeg te brengen,” stelt ze, “het is echter belangrijk om te erkennen dat de grootte van een organisatie van invloed kan zijn op het vermogen om inclusiviteitsinitiatieven te ondersteunen.”

Er is veel veranderd in de sector in de afgelopen 220 jaar sinds de eerste stoomlocomotief zijn eerste reis maakte in een mijnstadje in Wales, en er zal nog veel blijven veranderen. García stelt dat: “De weerstand tegen deze boodschap binnen de industrie neemt geleidelijk af naarmate meer organisaties verandering omarmen. Hoewel vooruitgang tijd kost, hebben veel organisaties al hervormingen in gang gezet. Het creëren van een productieve en rechtvaardige cultuur is afhankelijk van sterke HR-praktijken, die de belanghebbenden opleiden en informeren. De rol van UNIFE is om suggesties te doen en best practices te delen met de sector om deze transformatie te vergemakkelijken.”

Verder lezen:

• Loonkloof tussen mannen en vrouwen groeit in het voordeel van vrouwen bij Irish Rail in 2023
• Tekort aan machinisten: kunnen digitale oplossingen en het uitwisselen van machinisten helpen?
• Balde Diao: “Zwitsers zakmes” van Infrabell