Vrijwel heel Europa worstelt met de uitrol van ERTMS

In Nederland is ERTMS nu geïmplementeerd op twee lijnen en een paar testtrajecten. Luxemburg heeft de uitrol van het Europese treinbeveiligingssysteem voltooid, België is ruim over de helft en Zwitserland lijkt zijn zaakjes het beste op orde te hebben. SpoorPro was deze week bij de ERTMS 2024 conferentie in Valenciennes en hoorde dat alle deelnemende landen worstelen met de uitrol van het Europese treinbeveiligingssysteem.

Spanje had een succesverhaal, maar toen we tijdens de lunch twee Spaanse Thales-dames complimenteerden, trokken ze hun welgevormde wenkbrauwen op. “Het hangt ervan af aan wie je het vraagt, hoe de uitrol van ERTMS bij ons verloopt,” zeiden ze. Een hoge ambtenaar van het Nederlandse ERTMS programmamanagement was echter blij dat de meeste landen toegeven problemen te ondervinden. “Misschien boeken we dan vooruitgang,” stelde hij voor. En hij heeft natuurlijk gelijk, want om oplossingen te vinden heb je eerst eerlijke en duidelijke probleemstellingen nodig.

Na de opening van het congres door Josef Doppelbauer van het Europees Spoorwegbureau (ERA) kwam Kristian Schmidt van het Directoraat-Generaal voor Mobiliteit en Vervoer (DG MOVE) van de Europese Commissie met een wat vrolijke, bijna kinderlijke draai aan ERTMS: Everything Really Turns Much Simpler. Maar voordat het zover is, wordt alles eigenlijk nog veel ingewikkelder, zo bleek uit alle presentaties van vertegenwoordigers uit verschillende EU-landen.

Schmidt was het daarmee eens en wist ook wat enorm zou helpen: het wegnemen van alle ‘red tape’ en het snel aanpassen van (oude) wet- en regelgeving die de uitrol van ERTMS belemmert of ernstig vertraagt. Daarnaast is het belangrijk dat alle bedrijven die actief zijn in de spoorwegsector begrijpen wat er nodig is en wat ze kunnen – zelfs moeten – bijdragen.

We konden en kunnen beter

Zijn collega Matthias Ruete, Europees TEN-T coördinator bij de Europese Commissie, erkent ook dat de zaken niet zo vlot verlopen als zou moeten. “We kunnen veel beter. We hebben sterkere regeringen nodig in heel Europa die prioriteit geven aan de implementatie van ERTMS. Er moet ook extra geld worden vrijgemaakt, terwijl wij als industrie moeten werken aan een beter overgangsbeheer. Daarnaast moeten we de kostenfactoren analyseren, omdat dit ook zal helpen om de financiën beter te beheren en te controleren.”

Ruete noemde ook het ‘personeelsprobleem’: het personeelstekort, dat in bijna alle EU-landen in de spoorwegsector wordt gevoeld. “We moeten daar echt oplossingen voor vinden, en snel. Verder wil ik benadrukken dat de uitrol van ERTMS moet worden geleid en uitgevoerd op een manier die alle belanghebbenden ten goede komt. Ik weet het, ik ben een beetje sceptisch over de hele situatie. Daarom dring ik er bij iedereen op aan: we moeten nu echt doorzetten.”

Namens de Community of European Railway and Infrastructure Companies (CER) herhaalde Alberto Mazzola dat de uitrol van ERTMS achterloopt op schema en zeker achterblijft bij de verwachtingen. “Ongeveer tien procent is nu uitgerold. Elk land heeft zijn eigen problemen. Het overzicht lijkt zoek. Het is daarom tijd om de uitrol te centraliseren. Laten we niet vergeten dat dit een Europees project is, waarbij alle landen samen betrokken zijn, niet individuele landen.”

Wet van de afnemende meeropbrengst

Nederland loopt volledig achter in de uitrol, maar terwijl we alle partijen in Valenciennes aan het woord horen, kunnen we niet anders dan denken dat Nederland wel eens aan de goede kant van de ‘wet van de afnemende meeropbrengsten’ zou kunnen eindigen. Veel landen implementeren immers ERTMS Level 1, terwijl Nederland voor het veel geavanceerdere Level 2 kiest.

“En dan is er ook nog het Future Railway Mobile Communication System (FRMCS) dat later geïntegreerd moet worden”, aldus de ProRail-vertegenwoordiger. “Dat wordt ook een hele klus. Wij kunnen dat later in de uitrol integreren, terwijl landen die al ver gevorderd zijn met hun uitrol dat moeten doen terwijl het systeem al operationeel is. Bovendien denk ik dat het hebben van niveau 2 in de toekomst een voordeel zal zijn ten opzichte van niveau 1. België installeerde TLB1+ toen we voor ATB-NG gingen. Achteraf gezien was dat een verkeerde keuze voor ons, omdat zij niveau 1 kunnen installeren, wat voor ons geen optie is. Maar nu, met de uitrol van ERTMS, kan het uiteindelijk in ons voordeel werken.” En daar zit een kern van waarheid in.

Aan het einde van het congres kwam een dame uit het publiek met een zeer creatieve oplossing voor de uitrol van ERTMS, met alle testen, vergunningen en goedkeuringen die elk land nu apart moet doorlopen. “Doe dat in één land dat er nu klaar voor is en repliceer het dan naar alle andere landen.” Het klinkt simpel, maar soms zijn simpele ideeën de beste ideeën.

Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd in het Nederlands door onze zusterpublicatie SpoorPro.

Verder lezen:

• Siemens Mobility introduceert ETCS L2 in Finland
• ProRail dringt aan op ERTMS ‘zo snel mogelijk’
• ERTMS 2024 Conferentie: De toekomst van het spoorverkeerbeheer vormgeven