Station Kortrijk behoort tot een van de zeven meest bedreigde erfgoedplekken in Europa

Het station van Kortrijk is opgenomen op de Europa Nostra-lijst van zeven meest bedreigde erfgoedsites. Het station is bedreigd omdat de NMBS het gebouw, dat dateert uit de jaren 1950, wil slopen en vervangen door een nieuwbouw. Een petitie leverde al meer dan 2000 handtekeningen op. Volgens de NMBS is het niet mogelijk om het station te behouden. Het stadsbestuur van Kortrijk pleit eveneens voor een nieuwbouw dat beter aangepast is aan de hedendaagse noden van de reizigers.  

Het station van Kortrijk, naar een ontwerp van architect Pierre Albert Pauwels, is opgenomen op de Europa Nostra-lijst van zeven meest bedreigde erfgoedsites. De NMBS wil het station, dat in 1956 de deuren opende, slopen en vervangen door een nieuwbouw.

Groot verlies

Volgens Europa Nostra, een Europese koepel van honderden erfgoedorganisaties, zou de sloop een groot verlies betekenen door zijn architecturaal en stedenbouwkundig waarde. Het station is volgens de organisatie een architecturaal juweeltje, een symbool van de wederopbouw en een openbare ruimte voor de inwoners. Het station is ook historisch en stedenbouwkundig belangrijk. Vanaf deze plek vertrok op 6 november 1842 voor het eerst een trein die de landsgrens van België overschreed.

Kandidatuur

Om het station op de lijst te krijgen, moest wel eerst een kandidatuur worden ingediend. Dat gebeurde door de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie VVIA, een organisatie die ervoor ijvert om het openbare gebruik van het gebouw als spoorwegstation te behouden, met aanvullende functies zoals ontmoetingsruimten en co-working spaces. VVIA diende ondertussen ook een aanvraag in om het station als monument te laten beschermen.

Aanvraag

De organisatie wil ook dat de burgers erbij berokken worden. Vanuit de bevolking is er steun om het station te behouden. De teller van een online petitie staat al op 2.338 handtekeningen. VVIA heeft recent ook een aanvraag ingediend om het station van Kortrijk te laten beschermen. De beslissing ligt op dat vlak bij Vlaams minister Matthias Diependaele, bevoegd voor Onroerend Erfgoed. Het stadsbestuur van Kortrijk vindt dat de stad hoedanook een nieuw, modern en voor iedereen toegankelijk station verdient dat afgesteld is op hedendaagse noden van duizenden gebruikers. Het huidige station is volgens het stadsbestuur niet goed toegankelijk voor mensen met een handicap.

Reactie NMBS

De NMBS heeft ondertussen gereageerd op het nieuws dat het station van Kortrijk is opgenomen op de lijst. “NMBS wil haar stations doen uitgroeien tot multimodale en integraal toegankelijke knooppunten waar vlot kan worden overgestapt van het ene vervoersmiddel op het andere. Daarbij staat telkens het reizigerscomfort voorop dat zich in Kortrijk vertaalt in nieuwe luifels op alle perrons met een centrale, transparante overkapping”, zegt woordvoerder Dimitri Temmerman. “De perrons worden ook elk met een lift uitgerust. Het bestaand stationsgebouw van Kortrijk beantwoordt spijtig genoeg niet langer aan de moderne eisen op het vlak van reizigerscomfort alsmede op het vlak van duurzaamheid, toegankelijkheid en energiezuinigheid. Binnen het Masterplan voor de stationsomgeving dat met alle partners is afgesproken, is het nieuwe stationsontwerp onlosmakelijk verbonden met de heraanleg van het openbaar domein en de voorzieningen voor het openbaar vervoer (bushalte). De afgesproken ruimtelijke invulling laat het niet toe om het huidige stationsgebouw te vrijwaren.”

Weefsel

Daarnaast hebben stations volgens de NMBS ook een belangrijke plaats te vervullen in het stedelijk weefsel. “Dat is bij uitstek het geval in Kortrijk waar het vernieuwde station een centrale plaats zal innemen in dat weefsel, aangezien de brede onderdoorgang – die alle stationsfuncties zal overnemen – beide stadsgedeelten van Kortrijk zal verbinden”, zegt Temmerman. “De moderne vereisten op het vlak van reizigerscomfort, het intermodale aspect en de stedelijke verdichtingsfunctie doen uiteraard geen enkele afbreuk aan de bouwtechnische waarde van het huidige gebouw. Integendeel, in het kader daarvan is al constructief overleg geweest tussen Erfgoedplatform Kortrijk en NMBS over het behoud van bepaalde elementen uit het gebouw, en de integratie ervan in het nieuwe ontwerp.”

Ergfoedsubsidie

Naast het station van Kortrijk zijn er nog 6 andere erfgoedsites die uitgeroepen zijn tot meest bedreigde erfgoedsite in Europa. Dat betekent dat dat de sites technische en financiële bijstand krijgen. Ze komen eveneens in aanmerking voor een erfgoedsubsidie van 10.000 van de Europese Investeringsbank. Het gaat onder meer om de Partizanenbegraafplaats in Mostar, Bosnië-Herzegovina, het Fort Tchakvinji in Zugdidi, Georgië, Zustershuisensemble (een voormalige Moravische nederzetting in Kleinwelka, Duitsland), Memento Park in Boedapest (Hongarije), Cultuurlandschap van Sveti Stefan in Paštrovići (Montenegro) en de Watermolens van Bistrica Petrovac na Mlavi (Servië).