Hoe ver staan we met de herziening van het Europese TEN-T-netwerk?
Het TEN-T-netwerk is opnieuw aan herziening toe en dat verdient een woordje uitleg.
Het trans-Europese vervoersnetwerk TEN-T (TEN-T) bestrijkt de belangrijkste vervoersinfrastructuren in Europa, met inbegrip van spoorwegen, binnenwateren, zeeroutes en wegen. Het heeft tot doel alle regio’s van Europa met elkaar te verbinden.
Uitbreiding gezocht
Werken met “corridors” is de enige manier om de projecten tot een succesvol einde te brengen en de fondsen die Europa bereid is te verstrekken goed te besteden.
Bedoeling is om het TEN-T-netwerk, dat het hele grondgebied van de Europese Unie bestrijkt, ook uitbreiden tot de EVA-staten, de landen van Midden- en Oost-Europa en de mediterrane partnerlanden.
Het TEN-T-netwerk, dat in 1996 voor het eerst werd gepresenteerd met 14 prioritaire projecten van gemeenschappelijk belang, is sindsdien geëvolueerd dankzij verschillende aanpassinggen.
EU heeft geen bevoegdheid ter zake
Een eerste vond plaats in 2004 met de Van Miert-groep, daarna een tweede in 2013 met een nieuwe herziening (Verordening 1315/2913) die door het Parlement en de Raad op voorstel van de Commissie werd aangenomen.
De totstandkoming van TEN-T is echter afhankelijk van de goede wil van de lidstaten en de EU heeft geen bevoegdheid op het gebied van de programmering van de vervoersinfrastructuur, wat problemen kan opleveren voor de samenhang in het tijdschema en in de politieke prioriteiten van elke lidstaat.
In 2021 publiceerde de Europese Commissie een derde voorstel voor de herziening van Verordening 1315/2913, die de individuele staten verplichtingen zou opleggen op het gebied van de uitrusting van hun infrastructuur en de weg vrijmaakte voor het Europese subsidieprogramma Connecting Europe Facility (CEF).
Goederencorridors als onderdeel van het TEN-T-netwerk
Ondertussen nam de Europese Unie in 2010 een andere verordening aan, dit keer met betrekking tot het Europese spoorwegnet voor concurrerend goederenvervoer (Verordening nr. 913/2010 van 22 september 2010).
De bijlage bij deze verordening onthulde op 17 oktober 2013 de kaart van de 9 prioritaire infrastructuurcorridors voor goederenvervoer, die door de Europese Unie zouden worden gefinancierd, d.w.z. ongeveer 26 miljard euro door cofinanciering. Dit netwerk van 9 corridors dat als afzonderlijk wordt gepresenteerd, maakt in feite deel uit van het totale TEN-T-netwerk.
Twee van de 9 goederencorridors hebben betrekking op België, en dus op Infrabel, in het bijzonder op as 3 (een uniek Belgisch begrip), tussen Antwerpen en Luxemburg.
Twee niveaus
Het uitvoeringsschema is inmiddels verder geëvolueerd, aangezien het nu bestaat uit een structuur met twee niveaus, met aan de ene kant een wereldwijd netwerk dat de basisstructuur van het TEN-T vormt en elementen van alle vervoerswijzen omvat: het spoor , weg, rivier, lucht en zee.
En aan de andere kant het centrale netwerk (kernnetwerk), dat een subset is van het wereldwijde netwerk dat de knooppunten en verbindingen van het belangrijkste trans-Europese vervoersnetwerk vertegenwoordigt. Het omvat alle vervoerswijzen en hun verbindingen, evenals de relevante verkeersmanagementsystemen.
Drie stappen
Voor het volledige TEN-T-project stelt de Commissie nu voor om het geleidelijk in drie fasen af te ronden: eind 2030 voor het kernnetwerk, eind 2040 voor het uitgebreide kernnetwerk en tenslotte eind 2050 voor het uitgebreide volledige netwerk.
Het uitgebreide kernnetwerk is gekoppeld aan een tussentijdse deadline van 2040, die zowel de voltooiing van TEN-T (vóór de deadline van 2050) moet versnellen als rekening moet houden met de invoering van nieuwe, meer veeleisende normen en normen voor infrastructuren.
Na een aantal Europese rapporten, debatten en arbitrages over het gehele TEN-T-netwerk, wordt medio 2023 de definitieve goedkeuring van de nieuwe verordening verwacht.
