Belgisch spoorwegnet wordt steeds veiliger
Het voorbije weekend werd een grote stap voorwaarts gezet op gebied van spoorveiligheid. In de provincie Antwerpen werd op twee dagen tijd liefst 65 km spoor in dienst gesteld dat is uitgerust met het Europese veiligheidssysteem ETCS (European Train Control System).
Dit automatische systeem controleert de snelheid van de treinen. De kans dat een trein door het rood rijdt verkleint hierdoor enorm. Meer concreet gaat het om de spoorlijn tussen Kapellen en de Nederlandse grens en een belangrijke goederenspoorlijn in de haven van Antwerpen. Beide lijnen zijn onderdeel van drie Europese kernnetwerkcorridors die door België lopen en die prioritair moeten uitgerust worden met het veiligheidssysteem. Tegen eind 2025 wil Infrabel zijn volledige spoornet uitrusten met ETCS. Dan zal het Belgische spoor een van de veiligste in Europa zijn.
Op weg naar een van de veiligste spoornetten in Europa
Infrabel werkt continue aan de veiligheid van zijn spoornet. Het voorbije weekend van 19 en 20 maart was, op gebied van het Europese veiligheidssysteem ETCS, een van de belangrijkste weekends van het jaar. Op maar twee dagen tijd werd een enorme stap voorwaarts gezet op gebied van de Belgische spoorveiligheid. Specialisten van de infrastructuurbeheerder hebben in de provincie Antwerpen twee belangrijke spoorlijnen uitgerust met het Europese veiligheidssysteem ETCS. Enerzijds werd er gewerkt op de spoorlijn tussen Kapellen en Essen (L12).
Daarvoor voorziet Europa een cofinanciering van maximaal 0,66 miljoen euro, naast de bedragen die de federale overheid hiervoor reeds ter beschikking stelt. En anderzijds werd het automatische veiligheidssysteem uitgerold op een belangrijke goederenspoorlijn in de haven van Antwerpen (L11). Alles bijeen zoân 65 km aan spoor mĂ©t ETCS. Dat brengt het totaal op 40% van de Belgische hoofdsporen dat uitgerust is met ETCS. Goed voor 2.536 km spoor.
Grensoverschrijdende spoorveiligheid
De spoorlijn 12 is een belangrijke lijn voor zowel reizigers- als goederentreinen tussen Antwerpen en de Nederlandse grens. Tussen Antwerpen en Kapellen was de lijn eerder al uitgerust met ETCS. Nu komt daar dus ook het stuk tussen Kapellen en Essen bij.
In totaal werd het voorbije weekend op 41 km spoor ETCS in dienst genomen. Dat maakt dat de L12 nu volledig is uitgerust met het Europese veiligheidssysteem. Nu deze lijn volledig uitgerust is met ETCS is de lijn nog veiliger. Het automatische veiligheidssysteem controleert de snelheid van de treinen (als deze ook ETCS aan boord hebben). Wanneer een trein sneller rijdt dan toegelaten, volgt er automatisch een noodremming. De kans dat een trein dus door het rood rijdt, wordt op deze manier zo goed als volledig uitgesloten.
Samenwerking met ProRail
Om het stuk tussen Kapellen tot aan de Nederlandse grens uit te rusten met ETCS moest Infrabel nauw samenwerken met de collegaâs van ProRail, de Nederlandse spoorinfrastructuurbeheerder. Een deel van de Belgische ETCS-installaties staan namelijk op Nederlands grondgebied en ze worden ook door Infrabel onderhouden. Hiervoor waren duidelijke afspraken nodig. De samenwerking met ProRail verliep zeer goed.
Meer veiligheid voor belangrijke goederenas in haven van Antwerpen
De spoorlijn 11 is een belangrijke goederenlijn in de haven van Antwerpen. De Antigoon spoortunnel op deze lijn was al uitgerust met ETCS en nu komt daar nog eens 24 km aan extra spoor met hetzelfde veiligheidssysteem bij. Voortaan heb je dus een goederenverbinding van de Waaslandhaven op de linkeroever (Schelde) naar het vormingsstation Antwerpen-Noord op de rechteroever die volledig uitgerust is met ETCS.
Het belang van dit Europese veiligheidssysteem kan nauwelijks onderschat worden. Dat bewees het treinincident van 6 februari 2020. Net buiten de Antigoontunnel botste een locomotief toen op een goederentrein. De materiële schade was groot en het voorval had een zware impact op het goederenvervoer in de haven. Met ETCS had dit ongeluk vermeden kunnen worden.
Veilig en vlot treinverkeer binnen Europa
Zowel de L11 als de L12 maken deel uit van het Europese netwerk van kernnetwerkcorridors. Dat zijn vervoersassen die voor Europa prioritair moeten uitgerust worden met ETCS. Er zijn er negen in totaal waarvan er drie op Belgisch grondgebied lopen. Ons land ligt centraal binnen Europa en is door zijn ligging een logistieke draaischijf. De uitrusting van deze corridors is niet alleen cruciaal voor de spoorveiligheid, het is ook belangrijk voor de zogenaamde âinteroperabiliteitâ. Dat is de mogelijkheid om treinen vlot en probleemloos over de spoorwegnetten van meerdere landen te kunnen laten rijden. Europa streeft ernaar om binnen de unie een uniform veiligheidssysteem uit te rollen. Dat zal ervoor zorgen dat het grensoverschrijdend treinverkeer, in de toekomst, een pak vlotter zal verlopen.
Nu hebben nog te veel lidstaten hun eigen, nationale veiligheidssysteem. Dat betekent dat er nu aan de landsgrenzen nog te vaak gewisseld worden met locomotieven die dan uitgerust zijn met het juiste systeem per land. Het uniforme veiligheidssysteem ETCS moet daar, onder meer, komaf mee maken.Momenteelgebruiken verschillende landen vaak nog andere zogenaamde seinbeelden in hun communicatie met treinbestuurders. Deze beelden geven essentiële informatie door aan de bestuurders zodat ze weten of ze hun trein moeten stoppen of laten rijden. Stel je voor dat in heel Europa de verkeerslichten verschillend zouden zijn. Niet evident voor het internationale verkeer. ETCS biedt hier een oplossing omdat het al deze seinbeelden vertaalt in een uniforme communicatie. De treinbestuurder krijgt dus over heel Europa gelijkaardige informatie binnen op een scherm in de stuurpost over hoe ver en hoe snel er gereden mag worden.
België heeft een Masterplan ETCS. Een plan met een strakke timing voor de uitrol van ETCS op het volledige Belgische spoorwegnet. Infrabel wil tegen eind 2025 zijn volledige spoornet uitgerust hebben met het Europese veiligheidssysteem. 2022 is een belangrijke mijlpaal. Tegen eind van dit jaar streeft de infrastructuurbeheerder ernaar om de helft van zijn spoornet uitgerust te hebben met ETCS.
