Oekraïne-Rusland: hoe kan deze crisis het transport beïnvloeden?
De afgelopen weken zijn de politieke en militaire spanningen tussen Rusland en Oekraïne hoog opgelopen. De VS, de EU en de NAVO zijn ook betrokken partij bij deze machtsshow, waarbij een Russische invasie in Oekraïne kan leiden tot een gewapend conflict en vervolgens tot financiële en militaire vergeldingen van het Westen. Hoe kan deze crisis het transport beïnvloeden?
Drie mogelijke scenario’s
De komende weken kunnen tot drie mogelijke scenario’s leiden. In scenario één zou Rusland Oekraïne binnenvallen. Dit zou oorlog betekenen en volgens de verklaringen van alle betrokken partijen geen regionale oorlog, maar een langdurig conflict met twee fronten onder leiding van respectievelijk de VS en Rusland. Dit is in ieder geval het worst case scenario. Een mogelijke escalatie zou zelfs kunnen leiden tot wat sommigen ‘Wereldoorlog 3’ noemen.
In het tweede scenario zou Rusland Oekraïne binnenvallen zonder tussenkomst van de NAVO. Rusland zou snel op Oekraïense bodem oprukken en het Westen zou reageren met sancties. Dit is een iets positiever scenario dan het eerste omdat van een escalatie geen sprake is.
Het derde en laatste scenario is dat geen van bovenstaande zal gebeuren. Rusland zal Oekraïne niet binnenvallen, de NAVO zal niet ingrijpen en het Westen zal geen sancties opleggen. Rusland kan zijn troepen echter blijven inzetten aan de grens met Oekraïne en in Wit-Rusland. Hetzelfde zou kunnen gelden voor de NAVO, die haar aanwezigheid in de Baltische staten en in buurlanden van Oekraïne zoals Roemenië zou kunnen vergroten. Dit zou onvermijdelijk aanleiding geven tot aanhoudende spanningen die voor onzekerheid in de regio zorgen en van tijd tot tijd escaleren en de-escaleren. Alle ontwikkelingen, zoals de toetreding van Oekraïne tot de NAVO, zouden bevriezen en Oost-Europa zou technisch gezien een fase van moderne Koude Oorlog ingaan.
Wat zijn de gevolgen voor het vervoer?
Alle hierboven opgesomdde scenario’s zullen hoe dan ook ernstige gevolgen hebben voor de economie, inclusief het transport. Als er oorlog uitbreekt, zullen alle routes die van Rusland naar Oekraïne en Europa lopen, onvermijdelijk stilvallen. Goederentreinen kunnen niet door oorlogsgebieden rijden, nog afgezien van het feit dat infrastructuur wordt vernietigd of bezet voor militaire doeleinden. De verstoring van het goederenvervoer per spoor zou aanzienlijk zijn. Zowel de Zijderoute als de wereldwijde toeleveringsketen lijden dan grote schade.
Aan de andere kant, als het Westen sancties oplegt aan Rusland zou dat ook gevolgen hebben voor het goederenvervoer per spoor. Net zoals dat gebeurt met Iran of Wit-Rusland, kunnen treinen mogelijk niet langer over Russisch grondgebied rijden. Is het mogelijk om zich een Zijderoute voor te stellen zonder Rusland? Inderdaad, dat is hoogst onwaarschijnlijk. Maar zelfs als niets van dit alles gebeurt, zullen tegen de achtergrond van de blijvende spanning in Oost-Europa de spoorgoederenverbindingen toch enige impact ondervinden. In ieder geval genoeg om overlast te veroorzaken en bedrijven ertoe aan te zetten op zoek te gaan naar alternatieven. Het is immers riskant om zaken te doen zonder enige stabiliteit.
Er moet met nog een ander machtsspel rekening worden gehouden als het op transport aankomt. Rusland investeert in Hongarije en in spoorlijnen naar Midden-Europa en in dat scenario kan Oekraïne niet ontbreken. De tijd zal uitwijzen hoe de zaken in Oost-Europa zich zullen ontwikkelen.
