Kritiek op nieuwe concessieverlening aan NMBS door Belgische overheid

Allrail, de Alliantie van nieuwkomers in het personenvervoer per spoor in Europa, heeft felle kritiek geuit op plannen van de Belgische overheid om de NMBS opnieuw onderhands een openbaar dienstcontract toe te kennen voor tien jaar. Hierdoor zou het spoormonopolie tot 2033 bij de NMBS blijven en worden volgens Allrail innovaties in het spoor tegengehouden.

“Waarom men wil vasthouden aan hetzelfde mislukte bedrijfsmodel uit het verleden en dit op een moment dat het marktaandeel van het passagiersvervoer per spoor zo laag is?”,  Nick Brooks, secretaris-generaal van Allrail, reageert kritisch op het voornemen van de Belgische overheid om het spoorvervoer de komende tien jaar andermaal te gunnen aan de NMBS.

Eerder deze maand verscheen er een publicatie in het Europese Staatsblad waarin België de intentie uitsprak om het openbare dienstencontract (Public Service Obligation, PSO) rechtstreeks aan de NMBS te gunnen. Publicatie in het Europese staatsblad is onderdeel van de procedure tot toekenning van het nieuwe openbare dienstcontract dat voor eind 2022 gepland is en op 2023 moet ingaan.

Onderhandelingen met NMBS en Infrabel

Op dit moment lopen er overigens onderhandelingen tussen de federale overheid, en NMBS en Infrabel met het oog op het afsluiten van een nieuw openbare dienstencontract voor NMBS en een performantiecontract voor Infrabel.

Brooks, wiens organisatie opkomt voor private spoorvervoerders, vervolgt: “De EU wil het aantal treinreizigers tegen 2030 verdubbelen, en de Belgische minister van Vervoer Georges Gilkinet tracht als groene politicus wellicht hetzelfde. Het regeringsbesluit dat het huidige inefficiënte en onaantrekkelijke spoorvervoer voor passagiers in België gewoonweg beschermt, strookt dus niet met zijn beleid.”

Streven naar openbare aanbesteding

Europa streeft met wetgeving naar een liberalisering van het spoorvervoer. Het Vierde Spoorwegpakket bepaalt dat de toekenning van het spoorvervoer in de toekomst moet geschieden door een openbare aanbestedingen. Hierdoor ontstaat concurrentie en zijn bedrijven gemotiveerd hun producten te verbeteren, is het argument. België had deze optie deze keer al kunnen lichten, maar heeft dus besloten om dat niet te doen en nog eenmaal een beroep te doen op de onderhandse toekenning.

Minister Gilkinet geeft met verlenging van het contract met NMBS volgens eigen zeggen “blijk van vertrouwen in de historische operator die de trein van de toekomst op de rails moet zetten. Met de trein van de toekomst bedoelt hij “meer treinen, latere treinen ’s ochtends en vroegere treinen ’s avonds, met kwaliteitsvolle diensten, om nog meer mensen voor de trein te laten kiezen. Door de onderhandse toekenning blijft NMBS tot 2033 de enige operator voor het reizigersvervoer per spoor.

“Onderhandse concessietoekenning staat innovaties in de weg”

Allrail en andere critici hebben ernstige bedenkingen bij het vertrouwen van Gilkinet. Het ontbreken van concurrentie op het spoor de komende tien jaar leidt er volgens en toe dat de NMBS haar diensten niet zal innoveren. “In feite is de openstelling van de markt, zoals voorzien in het vierde spoorwegpakket van de EU, het beste middel om de diensten van de NMBS te reorganiseren.”

Lees ook: Belgische overheid onderhandelt met Infrabel en NMBS over nieuwe beheerscontracten