ÖBB, ČD krijgen 49 miljoen euro boete van EU voor blokkeren particuliere spooruitbreiding

Collusief getimede wagonverkopen’, ‘het bestaan van het kartel’… De Europese Commissie heeft de Tsjechische staatsspoorwegmaatschappij České dráhy (‘ČD’) en de Oostenrijkse ÖBB een boete van 48,7 miljoen euro opgelegd wegens overtreding van de strenge mededingingsregels van de EU. ČD en ÖBB hebben volgens de Commissie samengespannen om de particuliere nieuwkomer, RegioJet, de toegang tot gebruikte wagons te ontzeggen en het zo moeilijker te maken om te concurreren met de staatsbedrijven.

Als staatsbedrijven hebben ČD en ÖBB lange tijd het merendeel van de passagiersdiensten in Tsjechië en Oostenrijk verzorgd, maar in 2011 betrad het particuliere Tsjechische bedrijf RegioJet de markt voor langeafstandsreizigersvervoer per spoor in Tsjechië. Om met ČD en ÖBB te concurreren, maakte RegioJet grotendeels gebruik van gebruikte wagons.

Uit het onderzoek van de Commissie bleek dat ČD en ÖBB tussen 2012 en 2016 “samenspanden” om hun marktpositie te behouden en RegioJet “te beletten uit te breiden”, zowel in Tsjechië als op de internationale spoorroute tussen Praag en Wenen. Volgens Brussel was dit in strijd met artikel 101 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (“VWEU”), dat overeenkomsten tussen ondernemingen verbiedt die de mededinging binnen de EU verhinderen, beperken of vervalsen.

‘Heimelijk getimede wagonverkopen’

ČD en ÖBB zouden hun acties bij de verkoop van gebruikte langeafstandswagons van ÖBB hebben gecoördineerd om te voorkomen dat RegioJet ze zou kopen. Volgens de Commissie waren de wagons van ÖBB bijzonder belangrijk voor RegioJet, gezien hun kwaliteit en moderne kenmerken, maar ook omdat ze al waren goedgekeurd voor gebruik in Tsjechië.

Het uitvoerend orgaan van de EU heeft verder vier gebieden genoemd waarop ČD en ÖBB volgens hen de EU-wetgeving hebben overtreden: ten eerste beschuldigen ze hen van het “heimelijk timen van wagonverkopen”, zodat RegioJet de gebruikte wagons van ÖBB niet kon kopen; ten tweede zegt de Commissie dat ze de verkoopprocedures van ÖBB voor gebruikte wagons hebben “vervalst”, zodat ČD de wagons kon kopen in plaats van RegioJet. Vervolgens zouden de twee ondernemingen het eens zijn geworden over een andere koper dan RegioJet voor de wagons van de ÖBB waarin ČD niet geïnteresseerd was; en ten slotte worden zij ervan beschuldigd vertrouwelijke informatie uit te wisselen over de biedingen en de mate van belangstelling van andere bieders die aan de verkoop deelnamen.

Dienovereenkomstige boetes

Oostenrijk kwam er relatief licht vanaf in vergelijking met ČD en kreeg 45 procent minder clementie. De twee bedrijven moeten respectievelijk 16,7 miljoen en 31,9 miljoen euro betalen. De Commissie zegt dat de hoogte van de boetes gebaseerd is op “de ernstige aard van de inbreuk, de geografische reikwijdte en de duur ervan”.

ÖBB kreeg de boete omdat het meewerkte aan het onderzoek, dat in juni 2016 van start ging, en vanwege “de mate waarin het bewijsmateriaal dat het verschafte de Commissie hielp het bestaan van het kartel te bewijzen.” Dergelijke boetes worden teruggestort in de algemene EU-begroting.

Pro-liberalisering

In haar verklaring over de boete benadrukte de Commissie het belang van dergelijke boetes in de context van haar streven naar pro-liberalisering van de rails. “Om de doelstellingen van de Green Deal van de EU te realiseren, wordt de nadruk gelegd op het verhogen van de efficiëntie van het vervoerssysteem, waarbij het spoorvervoer als milieuvriendelijke vervoerswijze sterk wordt geprioriteerd”, aldus de Commissie. “Dit kan niet worden bereikt zonder het bestaan van effectieve concurrentie en aantrekkelijke spoorvervoersdiensten.”

Dat is een betwistbare mening, die niet noodzakelijk gedeeld wordt door de Europese staatsspoorwegmaatschappijen, die vaak benadrukken dat het meer EU-investeringen zijn, in tegenstelling tot meer EU-concurrentie, die de Europese spoordiensten zullen verbeteren. RailTech heeft contact opgenomen met zowel ČD als ÖBB, maar op het moment van publicatie hadden ze nog niet gereageerd.

“Vandaag beboeten we ČD en ÖBB in totaal 48,7 miljoen euro omdat ze hun krachten hebben gebundeld in hun gevestigde posities om de uitbreiding van hun concurrent RegioJet te belemmeren,” aldus Margrethe Vestager, Executive Vice-President en belast met het mededingingsbeleid. “Aantrekkelijke passagiersdiensten per spoor zijn essentieel om onze koolstofvoetafdruk te verkleinen en we tolereren geen enkele beperking van de concurrentie.” Misschien een juridisch gerechtvaardigde beslissing, maar een politiek beladen uitspraak als er ooit een was.

Lees meer:

• Tsjechië: Alstom, Škoda tekenen ETCS 2 deal voor RegioJet treinen
• Italië in Frankrijk? Trenitalia lanceert route Parijs-Marseille
• Frankrijks nieuwe spoorwegbedrijf versnelt regionale liberalisering
• Spanje: Adif investeert 24 miljard euro in 4 jaar, krijgt gloednieuwe baas